İŞKUR’dan işsizlere; A’dan Z’ye destek

Kamu istihdam kurumu İŞKUR, 2013 yılında bir önceki yıla göre yüzde 21’lik artışla 671 bin 578 kişi işe yerleştirdi. İşe yerleştirmelerin yüzde 90.8’i özel sektöre, yüzde 98.9’u tarım dışına gerçekleşti. İşe yerleştirilenlerin yüzde 30.6’sı olan 205 bin 423’ü kadın, yüzde 5.1’i olan 34 bin 476’sı ise engellilerden seçildi.
İŞKUR’un amaç ve stratejik hedefi; özel sektörde işe yerleştirilenlerin sayısını en az yüzde 20, özel sektör tarafından kurumdan talep edilen işgücü sayısını ise en az yüzde 10 oranında artırmak, 2017 yılı sonuna kadar özel sektörde işe yerleştirilenler içinde kadınların oranını yüzde 35’e çıkarmak yer alıyor. Kurum ayrıca, işgücü yetiştirme kurslarını bir önceki yıl başarı ile bitirenlerin kursu bitirdiği tarihten itibaren yüzde 50’sinin işe yerleşmesini sağlama ve kuruma kayıtlı meslek lisesi, meslek yüksekokulu ve üstü eğitim düzeyine sahip iş arayanların toplam iş arayanlara oranını 2017 yılı sonuna kadar yüzde 35’e çıkarmayı hedefliyor. Her yıl işsizlik ödeneği alanların yüzde 10’unu işten çıkış tarihinden itibaren 1 yıl içinde işe yerleştirmek ise kurumun bir diğer hedefi.
Türkiye İş Kurumu’nun aktif işgücü faaliyetleri kapsamında katılımcılara her bir kurs/program günü için günlük zaruri gider ödemesi yapılıyor. Örneğin; mesleki eğitim kursları kapsamında bu miktar 2014 yılı için 20 TL, girişimcilik eğitim programlarına 20 TL, işbaşı eğitim programları ve Uzmanlaşmış Meslek Edindirme kurs ve programlarda 25 TL olarak gerçekleşiyor. Engelli çalıştırmayan işverenlerden tahsil edilen idari para cezaları fonu kaynaklı projeler ile girişimcilik eğitimi alan veya kuracağı meslekte eğitim almış engellilerden kendi işini kurmak isteyenlere işletme giderleri ve makine-teçhizat desteği olarak toplamda 26 bin TL’ye kadar hibe desteği verilebiliyor.

İşsizlik ödeneği
Kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenlere, uğradıkları gelir kayıplarını kısmen karşılamak için, sigortalının son 4 aylık kazançları dikkate alınarak, asgari ücretin yüzde 80’ini geçmemek üzere hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40’ı ödenmektedir. 2014 yılının 1. dönemi için işsizlik ödeneği miktarı en düşük 425.15 TL, en yüksek 850.30 TL’dir.

İş Kaybı Tazminatı
Özelleştirme kapsamına alınan kuruluşlarda bir hizmet akdine dayalı olarak ücret karşılığı çalışırken, bu kuruluşların özelleştirmeye hazırlanması, özelleştirilmesi, küçültülmesi veya faaliyetlerinin kısmen veya tamamen durdurulması, süreli veya süresiz kapatılması veya tasfiye edilmeleri nedeniyle, hizmet akitleri sona erenlere ödeme yapılmaktadır.

İŞKUR’un önceliği mesleki eğitim ve danışmanlık
İŞKUR bünyesinde Mart 2014 itibarıyla 3865 İş ve Meslek Danışmanı görev yapıyor. İş ve Meslek Danışmanları; öğrencilerin meslek seçimlerine, İŞKUR’a kayıtlı iş arayanların iş bulmalarına, mesleki uyum problemlerini gidermelerine, mesleki becerilerini geliştirmelerine, mesleklerini/işlerini değiştirmelerine, işverenlerin ise mevzuat çerçevesinde bilgilendirilmeleri ile taleplerini karşılamalarına sistemli olarak yardım ediyor.
Öğrencilere yönelik hizmetler: Alan/dal seçimi yapacak, ortaöğretim sonrası eğitim programı tercihlerinde bilgi ve yardıma ihtiyacı olan öğrenciler ile kariyer planlaması aşamasında bulunan üniversite öğrencilerine bu kapsamda; kendilerini, meslekleri ve eğitim olanaklarını tanımak ve mesleki yönelim konusunda daha ayrıntılı bilgiye sahip olmak isteyen öğrencilerle meslek danışmanlığı boyutunda bireysel görüşmeler yapılıyor; kariyer planlarını yaparken öğrencilere yardımcı olmak amacıyla hazırlanan 2014 yılında 1 milyon adet basılan Meslek Seçimine Destek Dergisi tüm ortaokul ve liselere gönderiliyor. Üniversitelerde 67 İŞKUR İrtibat Noktası açılmış bulunuyor.  Avrupa Birliği düzleminde iş arama ile “europass cv oluşturma” gibi konularda bilgilendirme faaliyetlerinde bulunuluyor.
İş Arayanlara Yönelik Hizmetler: Danışmanlar, iş arayan portföylerinde bulunan bireylerle bireysel iş danışmanlığı görüşmeleri yaparak, kişilerin kendilerini tanımalarına, meslekler ve mesleki eğitim yerleri hakkında bilgi edinmelerine ve edindikleri bilgileri bireysel bazda değerlendirerek kendilerine uygun iş seçimi konusunda karar vermelerine, istihdam eylem planı oluşturmalarına yardımcı olunuyor. İş ve meslek danışmanları, iş arayanlara, iş arama becerilerinin geliştirilmesi süreci, becerilerin tanımlanması, işveren beklentileri, iş olanakları, iş talep formu, etkili özgeçmiş hazırlama yöntemleri, takdim mektubu, görüşme esnasında işveren tarafından beğenilmeyen davranışlar ve benzeri konuların anlatıldığı iş arama becerilerinin geliştirilmesi semineri veriliyor.
Sosyal yardım alan kişilerin de dâhil olduğu işsizlerin, kendi ilgi, yetenek ve becerilerinin farkına varmaları ve işgücü piyasasının ihtiyaçları doğrultusunda en doğru işe/mesleğe yönlendirmeleri sağlanıyor. Bu kapsamda; Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arasında 2012 yılında imzalanan işbirliği protokolüne istinaden Sosyal Yardım- İstihdam Bağlantısının etkinleştirilmesi adına sosyal yardım başvurusunda bulunan ve sosyal yardım alan kişilerin İŞKUR’a yönlendirilmesi ve işgücü piyasasına kazandırılması amaçlanıyor. Bu kapsamda bugüne kadar İŞKUR tarafından 45 binin üzerinde vatandaş işe yerleştirilmiş 96 binden fazla vatandaş da meslek edinmeleri amacıyla işgücü yetiştirme kurslarına yönlendirilmiş. Bunun yanı sıra, 6284 sayılı “Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun” kapsamında İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Denizli, Antalya, Mersin, Adana, Samsun, Trabzon, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Van illerinde pilot uygulaması yürütülen “Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM)” açılması öngörülüyor.

İşverenlere Yönelik Hizmetler: Her danışmanın, işyerinin sektörü, büyüklüğü ve coğrafi konumları dikkate alınarak oluşturulmuş işveren portföyü bulunuyor. Söz konusu portföyde tüm sektörlerden ve büyüklükten işyerinin eşit şekilde yer alması sağlanıyor. Danışmanların portföylerinde yer alan işverenleri ziyaret ederek onlara da İŞKUR hizmetlerini tanıtma, işgücü talebi alma, İŞKUR ile ilgili işlerini gerçekleştirme konularında yardımcı olunuyor. Nitelikli elemana ihtiyaç duyan işverenlerin taleplerini karşılayarak işgücü piyasasının arz ve talep yönünü buluşturan bir köprü görevi üstleniliyor.

Mesleki eğitimler ağırlık kazanıyor
Kurum aracılığıyla düzenlenen mesleki eğitim kursları; herhangi bir mesleği olmayanlara veriliyor. Mesleki eğitim kurslarını diğer eğitimlerden ayıran en önemli özelliği, bu kurslar sonrasında belirli oranlarda istihdam yükümlülüğü bulunmasıdır. Kursiyerlerin en az yüzde ellisi, kurs sınav sonucunun açıklandığı tarihten itibaren en geç otuz gün içinde işe başlatılmak şartı ile yüz yirmi günden az olmamak üzere en az fiili kurs süresi kadar istihdam ediliyor. İstihdam, kursiyerin eğitim aldığı meslekte gerçekleştiriliyor.
Özel sektör işyerleri ile düzenlenen kurslarda; istihdam yükümlülüğünün yerine getirilebilmesi için kursiyerlerin yükleniciye bağlı işyeri veya işyerlerinde istihdam edilmesi gerekiyor.

Özel İstihdam Büroları aktif
4857 Sayılı İş Kanununun 90. maddesinde işçilerin iş ve işverenlerin işçi bulmasına aracılığın, Türkiye İş Kurumunun yanı sıra izin verilen özel istihdam büroları tarafından da yürütülebileceği öngörülmektedir. Böylece işe aracılıkta kamu tekelini öngören 1475 Sayılı İş Kanunundaki hükümler terk edilerek ILO’nun 181 Sayılı Sözleşmesinde düzenlenen ve birçok ülkede yasal olarak çalışma fırsatına sahip olan özel istihdam bürolarının kurulmasına ve faaliyet göstermesine imkan sağlanmaktadır. Özel istihdam bürolarında 01.01.2015 tarihinden itibaren aranmak üzere çalıştırdıkları nitelikli personelde aranan şartlar değiştirilmiştir. Buna göre nitelikli personel, Mesleki Yeterlilik Kurumu’nca onaylanan iş ve meslek danışmanı mesleki yeterlilik belgesi ya da işe alım personeli yeterlilik belgesine sahip olan veya insan kaynakları alanında en az yüksek lisans eğitimi almış kişi olarak tanımlanmıştır. Özel istihdam bürolarının izin iptaline ilişkin Kanunda sayılan fiilleri faaliyeti boyunca üç kez tekrar etmesi halinde uygulanacak yaptırım, izin dönemi içinde değerlendirilmek üzere sınırlandırılmıştır. İŞKUR tarafından izin verilen ve faaliyetlerine devam eden ülke genelindeki özel istihdam bürolarının toplam sayısı 370’dir. Özel İstihdam Büroları tarafından 2013 yılında işe yerleştirilen kişi sayısı 11501 erkek ve 7270 kadın olmak üzere toplamda 18771 kişidir.