31.07.2015, 08:00
8476
İSO İkinci 500’de Yeralan Sanayi Kuruluşların Katmadeğer ve Ar-Ge Performansları
İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO), her yıl gerçekleştirdiği “Türkiye’nin Birinci ve İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmaları geçtiğimiz günlerde kamuoyu ile paylaşılmıştı. Bu yazımda, araştırmanın katmadeğer yaratmada ve Ar-Ge harcamalarına ilişkin bölümlerinde yeralan bilgileri ve değerlendirmelerimi sizlerle paylaşmak istiyorum;
Teknoloji Yoğunluklarına Göre Yaratılan Katmadeğerin Dağılımı (%)
Tabloda, teknoloji yoğunluklarına göre yaratılan katmadeğer bazında yeralan veriler incelendiğinde; teknoloji ile yaratabildiğimiz katmadeğerin tatmin edici olmaktan uzak olduğunu gösteriyor.
Yaratılan katmadeğer itibarıyla en yüksek payı yüzde 45 ile düşük teknoloji yoğunluklu sanayi grubu alıyor. Bu grubun 2013 yılı payı yüzde 45.8’di. İkinci 500 içinde yaratılan katmadeğer itibarıyla en yüksek ikinci pay yüzde 26.1 ile orta-düşük teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun. Bu grubun 2013 yılı payı yüzde 26.2 olarak görülüyor. 2013 yılında orta-yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı yüzde 23.4 iken 2014 yılında yüzde 24.6’ya yükselmiş durumda. Yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı ise 2013 yılında yüzde 4.6 iken 2014 yılında yüzde 4.3’e inmiş durumda.
İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda Ar-Ge harcamalarına bakarsak;
Sanayi kuruluşlarının gelirlerinden Ar-Ge harcamalarına ayırdıkları pay, önceki yıla göre çok az artmış görünse de hala oldukça düşük düzeyde. Bir başka ifade ile şirketlerin üretimden satışlarından Ar-Ge harcamalarına ayırdıkları pay sadece yüzde 0.3 tekabül ediyor. Oysa gelişmiş sanayi ülkelerinde şirketlerin üretimden satışlarından Ar-Ge harcamaları için ayırdıkları pay yüzde 6-8 arasında değişiyor.
Her iki bilgi ve veriyi de bir önceki yıl verileriyle kıyasladığımızda; teknoloji yoğunluklarına göre yaratılan katmadeğer açısından ve gelirlerinden Ar-Ge harcamalarına ayırdıkları pay, önceki yıla göre çok cüzi bir miktar artmış görünse de hala oldukça düşük düzeyde. Örneğin; yüksek teknolojiyi ele aldığımızda yüzde 4.6’dan yüzde 4.3’e bir gerileme var. Bir başka çarpıcı örnek de Ar-Ge’de;
İkinci 500 Sanayi Kuruluşları’nın gelirlerinden Ar-Ge harcamalarına ayırdıkları pay sadece yüzde 0.31. Bu sonuçlara göre; gerek ilk gerekse ikinci 500’de yeralan sanayi kuruluşlarımızın ‘Teknoloji Yoğunluklarına Göre Yaratılan Katmadeğer ve Ar-Ge Harcamaları’na ayırdıkları pay yönüyle performanslarının düşük düzeyde kaldığı görülmekte...
Bunun nedenlerini İSO Başkanı Erdal Bahçıvan; “Teknolojik gelişmeye ve yenilikçiliğe ivme kazandırmak için önemli tedbirlerin alınmaya ve teşviklerin sağlanmaya başlandığı bir ortamda toplumsal algının ve beraberinde sınai davranış biçiminin ve inancın da değişmesi gerekli. Paranın kolay kazanıldığı, çok fazla zahmete girmeden yüksek karlar, rantlar elde edildiği bir ekonomik yapı yenilikçilik ikliminin gelişimi için uygun değil. Bunun için Ar-Ge harcamalarının GSYH içinde yükseltilmesi, yeni teknolojilerin daha kolay yaygınlaşabilmesi için yasal düzenlemelerin yapılması, devlet yardımcılarının, kamu ihale ve vergi sistemlerinin araştırma ve inovasyona yönelik olarak yeniden yapılandırılması, fikri hakların korunması ve araştırmacılar için uygun altyapı ve ortamın sağlanması gerekiyor” sözleriyle cevaplandırıyor.
Teknoloji Yoğunluklarına Göre Yaratılan Katmadeğerin Dağılımı (%)
Tabloda, teknoloji yoğunluklarına göre yaratılan katmadeğer bazında yeralan veriler incelendiğinde; teknoloji ile yaratabildiğimiz katmadeğerin tatmin edici olmaktan uzak olduğunu gösteriyor.
Yaratılan katmadeğer itibarıyla en yüksek payı yüzde 45 ile düşük teknoloji yoğunluklu sanayi grubu alıyor. Bu grubun 2013 yılı payı yüzde 45.8’di. İkinci 500 içinde yaratılan katmadeğer itibarıyla en yüksek ikinci pay yüzde 26.1 ile orta-düşük teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun. Bu grubun 2013 yılı payı yüzde 26.2 olarak görülüyor. 2013 yılında orta-yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı yüzde 23.4 iken 2014 yılında yüzde 24.6’ya yükselmiş durumda. Yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı ise 2013 yılında yüzde 4.6 iken 2014 yılında yüzde 4.3’e inmiş durumda.
İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda Ar-Ge harcamalarına bakarsak;
Sanayi kuruluşlarının gelirlerinden Ar-Ge harcamalarına ayırdıkları pay, önceki yıla göre çok az artmış görünse de hala oldukça düşük düzeyde. Bir başka ifade ile şirketlerin üretimden satışlarından Ar-Ge harcamalarına ayırdıkları pay sadece yüzde 0.3 tekabül ediyor. Oysa gelişmiş sanayi ülkelerinde şirketlerin üretimden satışlarından Ar-Ge harcamaları için ayırdıkları pay yüzde 6-8 arasında değişiyor.
Her iki bilgi ve veriyi de bir önceki yıl verileriyle kıyasladığımızda; teknoloji yoğunluklarına göre yaratılan katmadeğer açısından ve gelirlerinden Ar-Ge harcamalarına ayırdıkları pay, önceki yıla göre çok cüzi bir miktar artmış görünse de hala oldukça düşük düzeyde. Örneğin; yüksek teknolojiyi ele aldığımızda yüzde 4.6’dan yüzde 4.3’e bir gerileme var. Bir başka çarpıcı örnek de Ar-Ge’de;
İkinci 500 Sanayi Kuruluşları’nın gelirlerinden Ar-Ge harcamalarına ayırdıkları pay sadece yüzde 0.31. Bu sonuçlara göre; gerek ilk gerekse ikinci 500’de yeralan sanayi kuruluşlarımızın ‘Teknoloji Yoğunluklarına Göre Yaratılan Katmadeğer ve Ar-Ge Harcamaları’na ayırdıkları pay yönüyle performanslarının düşük düzeyde kaldığı görülmekte...
Bunun nedenlerini İSO Başkanı Erdal Bahçıvan; “Teknolojik gelişmeye ve yenilikçiliğe ivme kazandırmak için önemli tedbirlerin alınmaya ve teşviklerin sağlanmaya başlandığı bir ortamda toplumsal algının ve beraberinde sınai davranış biçiminin ve inancın da değişmesi gerekli. Paranın kolay kazanıldığı, çok fazla zahmete girmeden yüksek karlar, rantlar elde edildiği bir ekonomik yapı yenilikçilik ikliminin gelişimi için uygun değil. Bunun için Ar-Ge harcamalarının GSYH içinde yükseltilmesi, yeni teknolojilerin daha kolay yaygınlaşabilmesi için yasal düzenlemelerin yapılması, devlet yardımcılarının, kamu ihale ve vergi sistemlerinin araştırma ve inovasyona yönelik olarak yeniden yapılandırılması, fikri hakların korunması ve araştırmacılar için uygun altyapı ve ortamın sağlanması gerekiyor” sözleriyle cevaplandırıyor.
