Küreselde fintek pazarı gerilerken; Türkiye’de fintek yatırımları yükselişte  

Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi’nin koordinasyonunda Startups.watch’ın hazırladığı Türkiye Fintek Görünümü Ağustos 2024 Raporu, fintek yatırımlarının hızlandığını gösteriyor. Rapora göre; Türkiye    Fintek Ekosistemi’nin en yaygın dikeylerinden olan ödemeler alanında 278, bankacılık teknolojileri alanında 115, blokzincir, kripto varlık alanında 104, kurumsal finans alanında 93, sigortacılık alanında 59, finansman alanında 58, borsa, yatırım alanında 57, skorlama, kimlik doğrulama, bilgi güvenliği alanında 35, kitle fonlama alanında 24, para transferi alanında 21, kişisel finans yönetimi alanında 17, varlık yönetimi alanında 9 olmak üzere Türkiye’de 700’ü aktif toplamda 870 fintek şirketi bulunuyor.
Raporda; 2024 Ağustos itibariyle; 7 yeni fintek şirketi kurulduğu, 16 yatırım gerçekleştirildiği ve toplam 182 milyon dolar yatırım sağlandığı, ayrıca 2024’te satın alınan 7 fintek şirketinin 109 milyon dolar karşılığında çıkış yaptığı, fintek şirketlerinin katıldığı yatırımlarda ise 2024’te 3 katılımla 4 milyon dolarlık yatırıma dahil olduğu, 2024’te 6 şirketin toplamda 52 milyon dolara satın alınması işlemi gerçekleştirildiği kaydediliyor.

Küresel fintek finansmanı 51.9 milyar dolara geriledi
KPMG’nin 2024’ün ilk yarısında küresel çapta finteklere yapılan yatırımları incelediği ‘Pulse of Fintech’ raporuna göre; 2024’ün ilk yarısı, jeopolitik belirsizlik ve yüksek faiz oranlarıyla ilgili devam eden endişelerin etkisiyle küresel fintek pazarı için zorlu bir dönem oldu, finteklere yapılan toplam küresel yatırım, bu yılın ilk yarısında geçen yılın ikinci yarısına kıyasla 62.3 milyar dolardan 51.9 milyar dolara geriledi. Bölgesel bazda en büyük yatırımlar Amerika ve Avrupa’ya yapılırken, sektörlere bakıldığında ödemeler 21.4 milyar dolarlık yatırım ile ilk sırada yer aldı. Yapay zekâ ise fintek yatırımcıları için hala önemli bir öncelik olmaya devam ediyor. Tüm bölgelerde fintek yatırımlarında gözle görülür düşüşler yaşandı. Amerika’da toplam yatırım 38.5 milyar dolardan 36 milyar dolara, Avrupa, Orta Doğu ve Afrika’da (EMEA) 19.1 milyar dolardan 11.4 milyar dolara, Asya Pasifik’te (ASPAC) ise 4.6 milyar dolardan 3.7 milyar dolara geriledi.
En büyük yatırımlar Amerika ve Avrupa’ya yapıldı: KPMG’nin raporuna göre; küresel çapta, 2024’ün ilk yarısında fintek alanında 1 milyar doların üzerinde sadece 5 adet anlaşma gerçekleşti. Bunların hepsi de satın alma işlemi oldu ve bu anlaşmaların 4’ü Amerika kıtasında gerçekleşti. Bunlar ABD’deki 12.5 milyar dolarlık Worldpay ve 4 milyar dolarlık EngageSmart ile Kanada’daki 6.3 milyar dolarlık Nuvei ve 1 milyar dolarlık Plusgrade anlaşmaları oldu. Birleşik Krallık, IRIS Software grubunun 4 milyar dolarlık satın alımıyla 5.  ülke oldu.
Ödemeler sektörü 21.4 milyar dolarlık yatırımla ilk sırada yer aldı: Sektörel açıdansa ödemeler sektörü, bu yılın ilk yarısında 21.4 milyar dolarla küresel çapta fintek finansmanından en büyük payı almaya devam etti. Bununla birlikte regtech, 2024’ün ilk yarısında yatırım artışı gören tek büyük fintek alt sektörü oldu ve bu sektöre şu ana kadar yapılan 5.3 milyar dolarlık yatırım şimdiden 2023’ün toplam miktarını aşmış durumda.
Yapay zekâ, fintek yatırımcıları için hala önemli bir öncelik: Yapay zekâ, özellikle ABD’deki fintek yatırımcıları için çok sıcak bir ilgi alanı olmaya devam etti. İlk yarıda ABD’de yapay zekâ odaklı 4 büyük fintek anlaşması gerçekleşti. Siber sigorta şirketi Corvus, Travellers tarafından 427 milyon dolara, ödeme odaklı platform Spiff ise Salesforce tarafından 419 milyon dolara satın alındı. Kurumsal yönetim şirketi Ramp ve yatırım yönetimi platformu FundGuard ise sırasıyla 150 milyon dolar ve 100 milyon dolarlık yatırımlar aldı. Çin merkezli yapay zekâ destekli sürdürülebilirlik veri şirketi MioTech de aynı dönemde 150 milyon dolar fon topladı.

Hedef; Fintekte Türkiye’nin dünyanın önemli ülkelerinden biri olması
Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi’nin 2023 Türkiye Fintek Ekosistemi Durum Raporu’nda; Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Başkanı Prof. Dr. Göksel Aşan, Türkiye’nin finansal teknoloji (fintek) alanında dünyanın önemli ve önde gelen ülkeleri ve toplumları arasında bulunmasını hedeflediklerini belirtiyor. Rapor’da, Pandemi ile hızlanan dijitalleşmenin finteklere olan ihtiyacı en üst seviyeye çıkardığını, 2022 ilk çeyreğiyle beraber Pandemi’nin etkilerinin azalmasıyla beraber dijitalleşmenin de hız kestiği ve tüm dünyada para kıtlığına neden olduğu aktarılıyor. Buna rağmen Türkiye’nin son dönemde girişim sermayesi yatırım fonları, paya dayalı kitle fonlama gibi girişim ekosistemini hareketlendiren enstrümanlar sayesinde Pandemi öncesinin üstünde fintek yatırımları yapıldığı ifade edilen Rapor’da, şu bilgiler veriliyor: “Son yıllarda, finansal açıdan güçlü konumda olan Türk fintek girişimleri, uluslararasılaşma yolunda adımlar atmak için yurt dışından satın almalar yapmıştır. 2024’te de bu satın almaların devam edeceği ve diğer fintek girişimlerine de örnek olacağı öngörülmektedir. Farklı bir klasmanda rekabet eden Türk fintek şirketlerinin ve Turcorn adaylarının ortaya çıkması beklenmektedir. Açık bankacılık, servis bankacılığı, gömülü finans gibi konulardaki düzenlemelerin de 2023 sonu itibarıyla 696’sı aktif olmak üzere toplamda 822 olan fintek sayısını çok daha yukarılara taşıması öngörülmektedir.”

2023’te fintek ekosisteminde 822 fintek şirketi
Güçlü bankacılık sektörünün Türkiye fintek ekosistemine katkıları ve finansal teknolojilerin her zaman Türkiye’nin en dinamik sektörlerinden biri olduğu aktarılan Rapor’da, 2023’te kurulan 26 fintekle birlikte 696’sı aktif, 126’sı pasif olmak üzere toplam 822 fintek şirket sayısına ulaşıldığı aktarılıyor: “Fintek dikeyleri incelendiğinde 2023 sonu itibarıyla Türkiye’de 268 ödeme teknolojisi girişimi, 108 bankacılık teknolojileri girişimi, 100 blok zinciri ve kripto varlık girişimi bulunmaktadır. 2023’te en çok fintek kurulan alanlar ise bankacılık teknolojileri, blok zinciri ve kripto varlık, finansman ve ödeme teknolojileri olmuştur. Paya dayalı kitle fonlama da girişimciler tarafından son yılların en çok tercih edilen alanlarından biri olmuş ve sadece 2023’te 9 platform kuruluş izni almıştır.”
Türkiye, 2023’te dünya fintek yatırımları adedinde 15. sırada: Rapor’da Türkiye’de de fintek yatırımlarının düştüğü, 2023’te 35 yatırım turunda 29 milyon dolar yatırım gerçekleştiği anlatılıyor: “Türkiye fintek yatırım adedi olarak her ne kadar tüm dünyada 15. sırada yer alsa da miktar olarak 49. sırada yer almıştır. Türkiye’nin potansiyelinin çok altında kalmasının ana sebebi küresel para kıtlığı olsa da bir diğer sebep de Türkiye’deki fintek girişimlerinin küreselleşme konusunda yavaş hareket etmesi şeklinde değerlendirilebilir. 2023’te en dikkat çeken satın almalar ise Param’ın PayCore’u satın alması ve TeamSystem’ın Mikro Yazılımı satın almasıdır.”

‘Fintek Ekosistemi’nde yükselen trendler
Açık Bankacılık (Open Banking), Dijital ve Mobil Ödeme Sistemleri, Kripto Paralar ve Blockchain Teknolojisi, Yapay Zeka (AI) ve Makine Öğrenimi (ML), Kişisel Yapay Zeka Danışmanları, Merkeziyetsiz Finans (DeFi), RegTech (Regulatory Technology-Düzenleyici Teknoloji), Gömülü Finans (Embedded Finance), Gömülü Sigorta (Embedded Insurance), Şimdi Al, Sonra Öde (BNPL-Buy Now, Pay Later), BNPL’nin Evrimi ve Segmentasyonu, Süper Uygulamalar (Super Apps), Yeşil ve Sürdürülebilir Fintek, Fintek ile Yeşil Enerji ve Karbon İzleme.
Kişiselleştirilmiş Finansal Hizmetler, Hyper-Personalization (Aşırı Kişiselleştirme), Finansal Kapsayıcılık (Financial Inclusion), Sanal ve Neobankalar (Challenger Banks), Finansal Sağlık ve Wellness Uygulamaları, Büyük Veri (Big Data) ve Veri Analitiği, Dijital Kimlik ve Self-Sovereign Identity (Kendi Kendine Egemen Kimlik), Merkeziyetsiz Kimlik (Decentralized Identity), DAO’lar ve Merkeziyetsiz Fintek (DeFi ile Merkeziyetsiz Otonom Organizasyonlar), Robo-Danışmanlar ve Otomatik Yatırım Yönetimi, Siber Güvenlik ve Veri Koruma Çözümleri, Bireysel Kripto Para Yatırımları ve NFT’ler, ‘As a Service’ Modelleri (Banking as a Service, Insurance as a Service), Tokenizasyon, CBDC (Merkez Bankası Dijital Parası).
Quantum Computing ve Fintech, Social Trading ve Topluluk Bazlı Yatırımlar, Fintek ve Yapay Zeka Tabanlı Kredi Değerlendirmesi, Dijital Bankacılıkta Müşteri Deneyiminin Ön Plana Çıkması, Sanal Gerçeklik (VR) ve Artırılmış Gerçeklik (AR) ile Fintek, Fintek ve Oyunlaştırma (Gamification), Finansal Eğitim ve Bilinçlendirme Platformları.