Page 15 - KobiEfor Eylül 2021
P. 15
yavaşladığı, insanları eve kapayan Pandemi, doğayla hazırladığı “İklim Değişikliği 2021: Fizik Biliminin Teme-
dost olunmadan insan ve canlı varlığının sürdürüle- li” başlıklı altıncı ve son rapor, örgütün İsviçre’nin Ce-
meyeceğini de gösterdi. Uzun yıllardır, uzmanların nevre kentindeki merkezinde açıklandı. 6 Ağustos’ta 195
söylediği, insanların pek de kulak vermediği ger- üye ülke tarafından sanal ortamda düzenlenen oturum-
çeklik artık kaçınılmaz biçimde önümüzde duruyor. da onaylanan Rapor, iklim değişikliğinin ‘yaygın, hızlı ve
İnsan, gezegendeki varlığını sür- yoğun’ olduğu uyarısını yapıyor.
dürmek istiyorsa; doğayla barış- İkinci kısmı 2022’de yayım-
mak, ona saygı göstermek, eko- lanacak raporda, “İklimde göz-
nomisini, ticaretini, sanayisini, lemlenen değişikliklerin çoğu,
üretimini çevre dostu planlamak yüz binlerce yıl değil de binlerce
ve ona göre hareket etmek zo- yıldır görülmedi. Devam eden
runda. deniz seviyesinin yükselmesi
Dünyanın tamamı bu konuda gibi halihazırda etkin olan, ha-
kulaklarını tıkamış değil, hatta rekete geçen bazı değişiklikler
bu noktada mücadelede en bü- yüzlerce ile binlerce yıl boyunca
yük adımlardan biri de Avrupa geri döndürülemez (geri dönü-
Yeşil Mutabakatı (European Green Deal). Biz de ko- şü yok)” ifadesine yer verildi.
nunun aciliyetine ve önemine dikkat çekmek ama- Karbondioksit (CO2) ve diğer sera gazlarının
cıyla Kapak dosyamızda ‘Yeşil Mutabakat’ı ele aldık. emisyonlarındaki güçlü ve sürekli azalmalarının
iklim değişikliğini sınırlayacağı belirtilen raporda,
Nedir bu iklim değişikliği? hava kalitesi için faydalar hızla gelse de IPCC’ye
İklim değişikliği; “karbondioksit gibi ısıyı tutan göre küresel sıcaklıkların istikrara kavuşmasının
gazların atmosferde artmasıyla oluşan ve atmosfe- 20-30 yıl sürebileceği öngörülüyor.
re salınan sera gazlarının neden olduğu düşünülen
sera etkisinin sonucunda yıl boyunca dünya üzerin- Raporun çarpıcı tespitleri:
de kara, deniz ve havada ölçülen ortalama sıcaklık- • Küresel sıcaklık artışı 1.5 santigrat dereceye ula-
larda görülen artış nedeniyle Dünya’nın ikliminin şacak hatta aşabilir: İnsan faaliyetlerinden kaynaklanan
değişmesi” olarak tanımlanıyor. sera gazı emisyonları 1850-
Artan insan faaliyetleri sonucu ortaya çıkan sera gaz- 1900’dan bu yana yaklaşık
larının atmosferdeki oranının artması, küresel ısınmaya 1.1 santigrat derece ısın-
madan sorumlu, gelecek 20
yol açarak iklim değişikliğine sebep oluyor. En önemli
yılda ortalama küresel sı-
sera gazlarından biri olan karbondioksit (CO2); araç eg-
caklığın 1.5 dereceye ulaş-
zozlarından, ısınma amaçlı yakılan yakıtlardan, fabrika
ması veya hatta bu ısınmayı
bacalarından atmosfere bırakılıyor. Dünya genelindeki
aşması bekleniyor. Bu yeni
fosil yakıttan emisyonların yaklaşık yüzde 45’inin kömür,
tahminleri sunan raporda,
yüzde 35’inin petrol ve yüzde 20’sinin de doğal gaz kul-
“İklim değişikliğinde ani,
lanımı sonucu ortaya çıktığı belirtiliyor. Uzmanlara göre;
hızlı ve büyük ölçekli azal-
insanların, fosil yakıtları tüketimi, endüstriyel ve tarım-
malar olmadıkça, sera gazı
sal faaliyetlerinin sonucunda atmosferdeki miktarı ve
emisyonları, ısınmayı 1.5
yoğunluğu artan sera gazlarının neden olduğu küresel
santigrat derece, hatta 2 santigrat dereceye kadar sınır-
iklim değişikliği; aşırı sıcaklık artışları, kuraklık, çölleş-
laması ulaşılmaz olacaktır” denildi. Bu değerlendirme,
me, yağışlardaki dengesizlik ve sapmalar, su baskınları,
iklim sisteminin insan kaynaklı sera gazı emisyonlarına
tayfun, kasırga, fırtına, hortum vb. meteorolojik olaylar-
tepkisine ilişkin bilimsel anlayıştaki ilerlemenin yanı sıra
da artışlar gibi belirtilerle kendini gösteriyor.
tarihi ısınmayı değerlendirmek için geliştirilmiş gözlem-
İklim değişikliğini önlemek için bir araya ge- sel veri kümelerine dayanıyor.
len ülkeler birçok anlaşma imzaladı, bunların en • Dünya yüzeyindeki küresel sıcaklık, 2011-2020
önemlilerinin başında; Viyana Sözleşmesi ve Mont- arasında, belirgin bir artışla 1850-1900 arasında ol-
real Protokolü, Kyoto Protokolü, Paris Anlaşması ve duğundan 1.09 derece daha sıcaktı. Okyanuslarda
Avrupa Yeşil Mutabakatı geliyor. da 0.88 derecelik artış oldu.
• “Yazlar uzun, kışlar kısa geçecek”: Gelecek on
Kırmızı alarm: İklim değişikliği ‘yaygın, yıllarda iklim değişiklikleri tüm bölgelerde artacak.
hızlı ve yoğun’ uyarısı 1.5 santigrat derece küresel ısınmayla sıcak hava
“Geri dönüşü yok!”: Birleşmiş Milletler (BM) bünye- dalgaları da artacak. Yazlar uzun, kışlar kısa olacak.
sindeki Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli’nin • İklim değişikliğinin ‘yaygın, hızlı ve yoğun’ olduğu
(IPCC), 66 ülkeden 234 bilim insanının 5 yıllık çalışmayla uyarısında bulunulan raporda, 2 santigrat derece küre-
(\OÖO KobiEfor 15