29.02.2016, 08:30
6191
Şirketlerde personel bütçesi
Son zamanlarda şirketlerde çalışanlara ait personel bütçesi önem kazanmaktadır. Maliyetlerin gelecek tahminlerine göre yapılması şirketlerin önünü görmesini ve daha planlı gitmesini sağlamaktadır. Bu araçlardan bir tanesi de personel bütçelerinin hazırlanmasıdır.
Firmanın yapmış olduğu iş koluna göre personel bütçesi değişkenlik göstermektedir. Bütçelenen rakamlar, sabit maliyetler ve değişken maliyetler olarak ikiye ayrılmaktadır. Sabit maliyetler her ay tutarı belli olan kalemleri oluşturmaktadır. Çalışanlara vermiş olduğumuz maaşlar, bunlara bağlı SGK, Vergi ödemeleri çalışan sayıları değişmediği sürece tutarları belli olan maliyetlerdir. Değişken maliyetler ise döneme ve duruma göre değişkenlik gösteren maliyetlerdir. Kişilere yapmış oldukları cirolara göre ödenen satış primleri, çalıştıkları güne göre ödenen yemek bedelleri, performans primleri değişkenlik gösteren bütçe kalemleri arasındadır.
Personel bütçesi deyince aklımıza kişinin bordro maliyetleri ile birlikte kişinin şirkete toplam maliyetini oluşturan tüm kalemler akla gelmektedir. İlk yapılan bütçeleme bordro maliyetlerinin hesaplanmasıdır. Temel anlamda çalışan bordro maliyetleri çalışanın brüt ücreti ile işveren paylarının toplamından oluşmaktadır. Çalışanın brüt ücreti; çalışandan kesilen kalemler SGK işçi hissesi, SGK işsizlik primi çalışan hissesi, Gelir Vergisi, Damga Vergisi, Asgari Geçim İndirimi ve net ücretinin toplamından oluşturmaktadır.
Şirketin temel maaş dışında ödediği fazla mesailer, ödenekler ve yan haklar (prim, ikramiye, yol yardımı, yemek yardımı, ulaşım yardımı, kira yardımı, yakacak yardımı, bayram paketi, erzak yardımı, evlenme yardımı, ölüm yardımı, giyim yardımı, vb. yardımlar ile şirketin çalışanlar için yaptırmış oldukları özel sigortalar) bordro maliyetine ilave edilecek diğer kalemleri oluşturmaktadır.
Çalışanların yıllık ücretli izinleri, doğum izinleri, ölüm izinleri, hastalık izinleri, mazeret izinlerinden dolayı oluşan maliyetler bütçelenmelidir. İş Kanunu gereği yıllık ücretli izinler bulunduğu cari yıl kullanılmalı ve bir sonraki seneye devretmemelidir. Uygulamada ise kullanılmayan ücretli izinler devredilmekte veya ücreti ödenmektedir. Ücretinin ödendiği kısım ilave bütçe kalemi olarak değerlendirilmelidir.
İşten ayrılan çalışanlara ödenecek kıdem ve ihbar tazminatları şirketin çalışan gücü planlamasına göre hesaplanarak bütçeye ilave edilmelidir. Toplu işten çıkarmalarda önemli bir bütçe kalemini oluşturacaktır.
Firmanın çalışanlarını gönderdikleri eğitim ve seminerler iki türlü maliyet oluşturmaktadır. Birincisi mevcut işini yapmadığı için iş kaybı ile birlikte kişinin bordro maliyeti, ikincisi katılmış olduğu eğitim ve seminerin maliyeti ile katılım sırasında harcanan ulaşım, konaklama gibi diğer maliyetlerdir.
Çalışanlara firmanın sağlamış olduğu araba, benzin yardımı, cep telefonu, bilgisayar gibi haklar diğer bütçe kalemlerini oluşturmaktadır.
Sendikalı işyerlerinde toplu sözleşmeden dolayı kişilere verilecek havlu, sabun gibi yan haklar personel bütçesine ilave edilecek diğer kalemleri oluşturmaktadır.
Önemli konulardan bir tanesi de hazırlanan bütçenin tutarlığının ölçülmesidir. Yapılan bütçe ile gerçekleşen rakamların karşılaştırması yapılarak bütçenin doğruluk oranı ölçülmelidir. Gerçekleşen rakamlara en yakın tahmin edilen bütçeyi tutturmak için doğru öngörülerde bulunmak şirketlerde bütçelemenin kullanımını ve önemini arttıracaktır.
Firmanın yapmış olduğu iş koluna göre personel bütçesi değişkenlik göstermektedir. Bütçelenen rakamlar, sabit maliyetler ve değişken maliyetler olarak ikiye ayrılmaktadır. Sabit maliyetler her ay tutarı belli olan kalemleri oluşturmaktadır. Çalışanlara vermiş olduğumuz maaşlar, bunlara bağlı SGK, Vergi ödemeleri çalışan sayıları değişmediği sürece tutarları belli olan maliyetlerdir. Değişken maliyetler ise döneme ve duruma göre değişkenlik gösteren maliyetlerdir. Kişilere yapmış oldukları cirolara göre ödenen satış primleri, çalıştıkları güne göre ödenen yemek bedelleri, performans primleri değişkenlik gösteren bütçe kalemleri arasındadır.
Personel bütçesi deyince aklımıza kişinin bordro maliyetleri ile birlikte kişinin şirkete toplam maliyetini oluşturan tüm kalemler akla gelmektedir. İlk yapılan bütçeleme bordro maliyetlerinin hesaplanmasıdır. Temel anlamda çalışan bordro maliyetleri çalışanın brüt ücreti ile işveren paylarının toplamından oluşmaktadır. Çalışanın brüt ücreti; çalışandan kesilen kalemler SGK işçi hissesi, SGK işsizlik primi çalışan hissesi, Gelir Vergisi, Damga Vergisi, Asgari Geçim İndirimi ve net ücretinin toplamından oluşturmaktadır.
Şirketin temel maaş dışında ödediği fazla mesailer, ödenekler ve yan haklar (prim, ikramiye, yol yardımı, yemek yardımı, ulaşım yardımı, kira yardımı, yakacak yardımı, bayram paketi, erzak yardımı, evlenme yardımı, ölüm yardımı, giyim yardımı, vb. yardımlar ile şirketin çalışanlar için yaptırmış oldukları özel sigortalar) bordro maliyetine ilave edilecek diğer kalemleri oluşturmaktadır.
Çalışanların yıllık ücretli izinleri, doğum izinleri, ölüm izinleri, hastalık izinleri, mazeret izinlerinden dolayı oluşan maliyetler bütçelenmelidir. İş Kanunu gereği yıllık ücretli izinler bulunduğu cari yıl kullanılmalı ve bir sonraki seneye devretmemelidir. Uygulamada ise kullanılmayan ücretli izinler devredilmekte veya ücreti ödenmektedir. Ücretinin ödendiği kısım ilave bütçe kalemi olarak değerlendirilmelidir.
İşten ayrılan çalışanlara ödenecek kıdem ve ihbar tazminatları şirketin çalışan gücü planlamasına göre hesaplanarak bütçeye ilave edilmelidir. Toplu işten çıkarmalarda önemli bir bütçe kalemini oluşturacaktır.
Firmanın çalışanlarını gönderdikleri eğitim ve seminerler iki türlü maliyet oluşturmaktadır. Birincisi mevcut işini yapmadığı için iş kaybı ile birlikte kişinin bordro maliyeti, ikincisi katılmış olduğu eğitim ve seminerin maliyeti ile katılım sırasında harcanan ulaşım, konaklama gibi diğer maliyetlerdir.
Çalışanlara firmanın sağlamış olduğu araba, benzin yardımı, cep telefonu, bilgisayar gibi haklar diğer bütçe kalemlerini oluşturmaktadır.
Sendikalı işyerlerinde toplu sözleşmeden dolayı kişilere verilecek havlu, sabun gibi yan haklar personel bütçesine ilave edilecek diğer kalemleri oluşturmaktadır.
Önemli konulardan bir tanesi de hazırlanan bütçenin tutarlığının ölçülmesidir. Yapılan bütçe ile gerçekleşen rakamların karşılaştırması yapılarak bütçenin doğruluk oranı ölçülmelidir. Gerçekleşen rakamlara en yakın tahmin edilen bütçeyi tutturmak için doğru öngörülerde bulunmak şirketlerde bütçelemenin kullanımını ve önemini arttıracaktır.
