Trakya’da sanayileşmenin ilk uygulama alanı olan Çerkezköy OSB, 5 kıtaya ihracat yapan sanayicisi, 57 bini aşkın istihdamı, enerji santrali, biyolojik ve kimyasal arıtma tesisi ve projesine başladığı baraj yatırımıyla Türkiye’nin en önemli sanayi alanını oluşturuyor. Altyapıda eksikliği bulunmayan OSB’de bölge sanayicisini geliştirecek projelere öncelik verilmiş. Bu projeler arasında bölgenin en büyük konferans salonu, meslek lisesi, sanayicilere sunulan yüksek lisans imkanı ve yeni yönetim binası dikkat çekiyor. Çerkezköy organize sanayi bölgesi'nin bir diğer artısı ise bölgede kurulan ıslah OSB’lere ‘öncülük ediyor’ olması.
Türkiye’de Organize Sanayi Bölgeleri aynı statü içinde fakat kapsadığı sektörel yoğunluk, lojistik değeri ve yönetim kalitesi gibi değişken faktörler tarafından belirlenen kendine has stratejilerle birbirinden farklı doğrultularda gelişmeyi sürdürüyor. OSB’lerin önünde ise, bütün yaşamsal faaliyetleri en modern düzeyde bir araya getiren özel kimlikli bir kent olmayı ifade eden “Yeni Nesil OSB” olmak gibi ortak bir hedef bulunuyor. Çerkezköy OSB bu açıdan son yıllarda yaptığı atılımlarla yeni nesil OSB’nin temel çizgilerini yakalıyor. Çerkezköy OSB bir yandan kendini değiştirirken bir yandan da Trakya Bölgesi’ndeki OSB’leri bir örnek olarak etkiliyor ve adeta bir bölgesel gelişme dinamiği işlevini görüyor.
Gündemde baraj var
Çerkezköy OSB Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Sarıoğlu, son dönemlerde en dikkat çeken projelerinin baraj olduğunu söylüyor. Sadece Trakya’da değil, dünyada suyun çok kıymetli olduğunu belirtirken, Trakya’da yer altı suyunun azaldığını hatırlatıyor. Yapılacak baraj yatırımı ile yer altı suyunun artırılmasına katkı sağlayacaklarını kaydeden Sarıoğlu, 60 milyon TL’ye mal olması planlanan ve kapasitesi yıllık 20 milyon metreküp olması öngörülen baraj yatırımına ilişkin KobiEfor’a şu bilgileri veriyor: “Projeyi Devlet Su İşleri ile birlikte yürütüyoruz. 1 milyon 200 bin lira proje bedeli ile çalışmalara başladık. Önümüzdeki dönem temel atacağımızı düşünüyorum. Büyükyoncalı Barajı’nın tahsisini 99 yıllığına aldık. Bölgemize baraj yapacak ve suyu kullanacağız. Tekstil ağırlıklı sanayi yapılanmamız nedeniyle Organize Sanayi Bölgemizde su önemli bir ihtiyacımız. Günlük 80 bin tonluk arıtma kapasitemiz var. Yüzde 100 doluluk oranı ile çalışıyoruz. Ayrıca tüm Trakya’da yaşanan su eksikliğinden dolayı su tüketimi yoğun sanayiciye bundan önce bölgemizde yer veremiyorduk. Baraj yatırımından sonra su tüketimi yoğun sanayiciler de bölgemizi tercih edebilecek halen bölgemizde faaliyet gösterenler de suya koşullu sınırlamalardan kurtulup kapasite artırabilecekler.”
OSB’den bütün bölgeye modern bir kültür eseri armağanı
Çerkezköy OSB’nin kendini aşan hizmet perspektifinin bir ürünü niteliğinde olan ve merakla beklenen yatırımları arasında çok amaçlı bir konferans salonu eksenli kompleks inşası da bulunuyor. 8 milyon 500 bin TL’ye inşaat protokolü imzalanan bu çok amaçlı konferans yapısından sadece Çerkezköy OSB değil tüm bölgenin yararlanması planlanıyor. Trakya’nın en büyük salonu olacak yapı 500 kişi kapasiteli. Simültane çeviri hizmetleri de verilecek olan bu salon, tiyatro oyunları, konserler gibi kültürel ve sanat etkinlikler konusunda da bölge halkına hizmet sunacak.
Teknik liseye talep patlaması var
Çerkezköy OSB, 2012- 2013 eğitim-öğretim döneminde Özel ÇOSB Anadolu Teknik Lisesi’ni hizmete açtı. Yüzde 100 burslu ve İngilizce eğitimin verileceği okulda öğrenciler yüksek standartlarda eğitim alarak, kalifiye bir meslek edinebilecek. İlk aşamada 25 kişilik 4 sınıfla eğitime başlayacaklarını belirten Ömer Sarıoğlu, okulun bu ilk dönemde 100 öğrenci kapasitesi ile faaliyet göstereceğini söylüyor. Okul; endüstriyel otomasyon, elektrik-elektronik, makine ve tekstil teknolojileri bölümleriyle eğitime başladı. Bölgenin kalifiye eleman sorununu çözmek adına okul projesini hayata geçirdiklerini hatırlatan Sarıoğlu, projeyi şöyle detaylandırıyor: “Sanayi için eğitim, eğitim için sanayi. Okul projesi bölgemizin sosyal sorumluluk projesidir. Şu anda öğrenciler eski OSB yönetim binasında eğitim görüyor. Öğrencilerin ihtiyacını karşılayacak nitelikte okul yatırımımız ise sürüyor. 32 derslik ve içinde 8 laboratuvar olan okul binasının bitirilmesine çalışıyoruz. Proje 6- 7 milyon lirayı bulacaktır. Okulumuzda eğitim alan öğrencilerin çok önemli artıları olacak. Öğrenciler firmalarda ders görebilecek. Teori ile pratiği buluşturabilecek. İş garantili mezun vereceğiz. Projede devlet desteği de alıyoruz ama asıl yük ÇOSB’un omuzlarında olacaktır.”
Çerkezköy OSB Yönetimi’nin uzun vadeli hedefi ise eğitimle ilgili yürütülen projeleri üniversite ile taçlandırmak. Sarıoğlu, “Çerkezköy Türkiye’nin 50 ilinden büyük bir ilçedir. Böyle bir ilçenin üniversitesinin olması gerekir. Bunun öncülüğünü de OSB olarak bizler yürüteceğiz” diyor.
ÇOSB’un farkı kar amacı gütmüyor
İstanbul Sanayi Odası’nın yürüttüğü ‘Türkiye’nin ilk 500 işletmesi’ kategorisine Çerkezköy OSB’den 17 firma giriyor. İlk bin firma sıralamasında ise Çerkezköy OSB’den 37 firma bulunuyor. Türkiye’nin en büyük 500 ihracatçısı sıralamasında ise Çerkezköy OSB’de faaliyet gösteren 30 firmanın yeri var.
Çerkezköy OSB’de toplam 260 firma yer alıyor. Sigortalı çalışan sayısı ise 57 bini buluyor. Proje ve inşaat aşamasında olan yatırımların üretime başlamasıyla birlikte yaklaşık 10.000 kişilik ilave istihdamın daha gerçekleşmesi bekleniyor.
Çerkezköy OSB’yi bu kadar cazip kılan unsurları merak ediyoruz. Ömer Sarıoğlu, şöyle yanıtlıyor: “Çerkezköy OSB teşvik yasasından yararlanan bir bölge değil. Ama bütün altyapısı bitmiş, uyumlu bir yönetimle sanayicisini geliştirmeyi amaçlayan bir misyonu var. Hizmet verirken kar amacı gütmüyoruz. Sanayiciden ekstra katkı payları almıyoruz. Bütün projeleri de sanayicimiz için gerçekleştiriyoruz. Bölgemizde sanayiciye tahsis edebileceğimiz boş alanımız bulunmuyor. Ama bölgenin yüzde 15’i sahiplerinin yatırımlarını gerçekleştirmemesi nedeniyle boş kalan sanayi alanlarından oluşuyor.”
2023 hedeflerine angaje olundu
Ömer Sarıoğlu’nun dillendirdiği detayların toplamına bakıldığında görünen o ki, Çerkezköy OSB Yönetimi, genişleme alanları bulunmasına rağmen bu imkanı kullanmak istemiyor. Bütün imkanlarını Çerkezköy OSB’nin gelişimine harcayan OSB Yönetimi, Çerkezköy OSB’nin 2023’te 10 milyar dolar ihracat yapan bir bölge olmasını istiyor. Sarıoğlu, bu hedefe rahatlıkla ulaşabileceklerini öngörüyor. Zira bölgede halen 72 ülkeye ihracat yapma başarısını göstermiş firmalar bulunuyor. Bu hedefe ulaşmada temel artıyı ise lojistik güç oluşturuyor. Şu an proje çalışmaları yürütülen Sirkeci- Edirne Hızlı Tren hattı bu projelerden biri. Bölgenin demiryolu bağlantısı önemli bir lojistik avantaj teşkil ediyor.
Islah OSB’ler ve ‘Derin Deniz Deşarjı Kanal Projesi’ gündemi oluşturuyor
Trakya Türkiye’nin en önemli sanayi alanlarından birini oluşturuyor. Ancak bölgenin önemi ‘ISLAH OSB’ler projesinin hayata geçmesiyle daha da artacağa benziyor. Trakya’da 7-8 tane Islah OSB bulunuyor. Sözkonusu ıslah bölgelerinde toplam 530 sanayici yer alıyor. Bu OSB’lerin atıklarının bertarafında ise Çerkezköy OSB, bir nevi danışmanlık görevi görüyor. Islah OSB statüsünü kazanan Velimeşe Bölgesi’nde 178, Türkgücü’nde 51 Veliköy’de 80, Ergene I’de 61, Ergene II’de 129, Muratlı’da 48, yer seçimi devam eden Karaağaç Bölgesi’nde 35, Yalıboyu’da ise 19 sanayi tesisi faaliyet gösteriyor.
Tüm bu alanların en önemli sıkıntısını ise atık oluşturuyor. Çerkezköy OSB Bölge Müdürü Mehmet Özdoğan, yasadan sonra en fazla ıslah OSB’nin Trakya Bölgesi’nde kurulduğunu hatırlatarak, bölgenin arıtma sorununun önemli olduğunu düşünüyor. Sözkonusu bölgeler için oluşturulan Islah Komisyonu’nda Çerkezköy OSB Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Sarıoğlu ve Çerkezköy OSB Bölge Müdürü Mehmet Özdoğan yer alıyor. Bütün bu ıslah alanların arıtması için ‘denize derin deşarj kanalı’ projesinin yürütüldüğünü hatırlatan Özdoğan, şu bilgileri veriyor: “Ergene Havzası’nın kirliliği konusu önemli bir konu. Bölgede oluşturulan ıslah OSB’ler bu kirliği minimum seviyeye indirmek amacıyla oluşturulan bir proje. Proje ile OSB’nin sınırları belirleniyor ve tüzel kişilik kazandırılıyor. Ardından oluşturacak merkezi arıtma ile çevre kirliğinin önüne geçilmesi sağlanacak. Merkezi arıtma ve arıtmadan çıkacak arıtılmış suyun doğrudan denize deşarjı bu kanal ile yapılacak. Bu kanal ile arıtılmış su Marmara’ya verilecek. Projenin koordinatörlüğünü Çerkezköy OSB yürütüyor.”
Devasal bir sistem yatırımı olacak
Dünyada derin deşarj sisteminin sık kullanılan bir yöntem olduğunu belirten Özdoğan, kanalın maliyetinin 100 milyon Avro’yu bulacağını öngörüyor. Projenin Türkiye’ye örnek olacağını belirten Özdoğan, Çerkezköy OSB dışında projede Çorlu Dericiler, Veliköy ve Ergene 2’nin yer aldığını belirterek Çorlu Dericiler ve Çerkezköy OSB dışındaki sanayi alanlarının arıtmasının olmaması nedeniyle tüm paydaşları projeye sahip çıkmaya çağırıyor. Özdoğan, şu bilgileri veriyor: “Şu anda projenin başında Trakya Valisi yer alıyor. Tüzel kişilik henüz oluşturulmadı. Bakanlık ile görüşerek bir A.Ş. kuralım istedik. İstanbul Teknik Üniversitesi ile proje danışmanlık bedeli üzerinden anlaştık. Proje ihale aşamasına geldi. Ama şuna dikkat etmeliyiz, arıtması olmayan OSB’lerin kanal bitmeden arıtmasını yapmış olması gerekiyor.”
Arıtmanın önemini anlatmak için Özdoğan şu verileri kaydediyor: “Ergene Havzası’na verilen su bizim hesaplarımıza göre günlük 400 bin metreküp. Çerkezköy OSB’den Ergene Havzası’na günlük 80-90 bin metreküp su deşarj ediliyor. Bu sudan 100- 120 ton çamur çıkarıyor. Bu çamur beton santrallerinde bertaraf ediliyor. Peki geriye kalan 350 bin metreküp sudan çıkarılan çamur nerede? Dolayısıyla bölge içinde yer alan OSB’lerin merkezi arıtmalara sahip çıkıp, biran önce kendi arıtmalarını yapması gerekiyor.”
Ticaret merkezi kuruluyor
Şu anda geçici olarak okul binası olarak kullanılan OSB’nin eski yönetim alanında ticaret merkezi kurulacak. Ticaret merkezinde banka, kargo şirketi ve sanayicilerin satış mağazaları yer alacak. Merkezin bir bölümünde ise ofisler bölge sanayicisine kiraya verilecek. Ardından bölgenin ihtiyacı olan kreş için de çalışmalara başlanacak. Bölgede kadın istihdamının 20 bin olduğu varsayılıyor. Çerkezköy OSB’nin sosyal tesis alanlarında tenis kortları ve halı saha maç alanları bulunuyor.
Çerkezköy OSB’de altyapı çalışmaları
Çerkezköy OSB’de altyapı büyük oranda tamamlanmış. Tablo şöyle:
- Her parselde hazır doğalgaz girişi, atık su ve yağmur suyu çıkış rögarları mevcut.
- Elektrik yeraltından besleniyor.
- Telekom hizmetleri sunulmakla birlikte, daha sağlıklı bir iletişim için her parsele fiber optik kablo çekimi çalışmaları başlamış.
- Scada sistemi çalışmaları devam ediyor ve 1 yıl sonra devreye alınması planlanıyor.
- Çerkezköy OSB’de sanayicinin daha sağlıklı elektrik kullanımı için 154 kV indirici trafo merkezi devreye alınmış.
- OSB’nin kendi yatırımı olan kojenerasyon santralinde, elektrik ve buhar elde edilip, sanayicilerin hizmetine sunuluyor.
- Sanayi tesislerinin tüm atıksuları 350.000 metreküp alana kurulu bulunan, 7 gün 24 saat çalışan ve günlük 80 bin metreküp atıksu arıtma kapasitesine sahip arıtma tesisinde arıtılıyor.
- Arıtma tesisinden çıkan atıklar da bertaraf ediliyor.
- Arıtma tesisi; fiziksel, kimyasal, biyolojik arıtma ve çamur susuzlaştırma ünitelerinden oluşuyor.
- ÇOSB İtfaiye Amirliği; geniş araç parkuru ve eğitimli personeli ile yangın eğitimi ve tatbikatları, yangın önlemlerinin alınması, olabilecek yangın, kaza ve acil durumlara müdahale gibi durumlarda sanayicinin ve çevre halkının hizmetinde olup, ayrıca Namık Kemal Üniversitesi Çerkezköy Meslek Yüksek Okulu Sivil Savunma ve İtfaiyecilik bölümü öğrencilerinin teorik ve uygulama eğitimlerini de veriyor.
- Bölge sınırları içerisinde trafik akışı ve güvenliği açısından sorun yaşanmaması için ÇOSB Kamyon ve Tır Parkı hizmet veriliyor.
Sektörel ağırlık: Tekstil 80, Diğer sektörler 35, Kimya 27, Plastik 13, Demir Dışı Metaller 12, Demir-Çelik 15, Lastik Sanayi 10, Elektrikli Makineler 6, Gıda Sanayi 7, Petrol Ürünleri 4, Orman Sanayi 2, Cam Sanayi 3, Elektronik Sanayi 1, Kağıt Sanayi 3, Deri ve Deri Mamulleri Sanayi 1, İçki Sanayi 3, Tarım Aletleri ve Makineleri Sanayi 2
Teknoloji: Namık Kemal Üniversitesi bünyesinde kurulan NKÜ Teknopark A.Ş.‘nin kurucu ortağı olan ÇOSB, Ar-Ge çalışması yapmak isteyen şirketlere destek oluyor.
Doğalgaz: 1991’den itibaren bölgede doğalgaz kullanılıyor. OSB, 2004’ten itibaren bölgedeki doğalgaz hatlarını işletiyor. BOTAŞ’ın sanayi müşterilerine uyguladığı fiyattan satış yapılıyor. Şu an 178 parsel de doğalgaz kullanan abone bulunuyor. Ayrıca boş parsellerin tamamında doğalgaz altyapısı hazır durumda. Yıllık 420.000.000 Sm3 doğalgaz kullanılıyor.
Elektrik: Bölge içi elektrik dağıtımını ÇOSB müdürlüğü yapıyor. Elektrik fiyatlarına göre yer yer özel şirketlerden alım yapılıyor. Yıllık 1.100.000 kWh elektrik tüketiliyor.
Su: Yıllık 29.000.000 metreküp/yıl yeraltı suyu çekilip kullanılıyor.
RAKAMLARLA ÇERKEZKÖY OSB
Büyüklüğü: Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi 1234 hektar (1.200.000 m2) alana sahip.
Sanayi parseli: 324 sanayi parseli bulunuyor. 274’ü üretim, inşaat ve proje aşamasındadır. Bölgede 224 firma üretim yapıyor, 24 firma kapalı durumda, 31 firma inşaat ve 16 firma proje aşamasında. Bölgede Almanya, Amerika, Belçika, Fransa, Güney Kore, Hollanda, İsviçre, İspanya, İtalya, Japonya, Norveç ve Rusya olmak üzere toplam 29 yabancı sermayeli kuruluş üretim yapıyor.
Küçük sanayi sitesi: 3 bin metrekare altında 40 adet küçük parsel bulunuyor. Bu parsellerden 21’i üretim, inşaat ve proje aşamasında.
ÇERKEZKÖY OSB’NİN KURULUŞU
Çerkezköy; 1971 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla Kalkınmada Öncelikli Yöreler kapsamına alınması ve 1973 yılında Organize Sanayi Bölgesi kurulması kararıyla birlikte Trakya’da sanayileşme hareketinin başlangıç noktasını oluşturmaktadır. Bununla birlikte Türkiye’de 1960 yılından itibaren uygulanmaya başlanan planlı kalkınma hareketi doğrultusunda hızlı büyüme ve sanayileşme hedeflerine yönelik düzenli sanayileşme modellerinin ilk uygulama alanlarından biridir. 1976 yılında kurulan Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi, Çerkezköy İlçesi, Kapaklı ve Karaağaç Beldeleri olmak üzere üç belediye sınırı içerisinde kalmakta olup; 2002 yılında II. Bölge olarak anılan kısım, T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca mevcut Bölge tüzel kişiliğine bağlanmıştır. Son haliyle ÇOSB, 1234 hektar alanı ile Türkiye’nin büyük ve köklü sanayi bölgelerinden biridir. İstanbul’a yakınlığı, demiryolu, havayolu, denizyolu ve karayolu gibi geniş ulaşım olanakları nedeniyle Bölge, İstanbul sanayisinin gelişme alanı olma özelliği taşımaktadır. Bölge, E5 karayolu’na 35 km, TEM Otoyolu’na 15 km, Tekirdağ Limanı’na 75 km, Ereğli Limanı’na 60 km, Çorlu Hava Limanı’na 50 km, Atatürk Hava Limanı’na 90 km, Çerkezköy Tren İstasyonu’na 5 km mesafede bulunmaktadır. Bölge içerisine bir tren istasyonu yapılması projeler arasında yer alıyor.
