Dünya ekonomisinin yükselen yıldızlarından önde geleni: Brezilya
Brezilya hakkında doğru bilgi sahibi olmamız yetmez, ‘ekonomik yararı’ olan bilgiyi edinmemiz gerekir. Edindiğimiz bilgiyi stratejik bir çerçeve içine yerleştirmek ve uzun soluklu bir uygulama planı yapmak, en doğrusudur.
Stratejik çerçeve:
Türkiye ve Brezilya yan yana konulduğunda elde edilen köşe taşları şunlardır:
-Türkiye ve Brezilya küresel güç mimarisinin en dinamik iki aktörüdür.
-Türkiye ve Brezilya birlikte 270 milyonluk büyük bir pazar oluşturmaktadır.
-İki büyük ithalatçı ekonomi birbirinin iç dinamikleriyle ilişkiye geçmektedir.
-Brezilya Türkiye’nin önemli bir ticaret ortağı olmaya hazırdır.
-Brezilya, Türkiye’nin radar ekranına girmiş durumdadır.
-Brezilya Türkiye’ye farklı ekonomik sistemleri, zengin doğal kaynakları, 580 milyonu aşkın nüfusu, 4.4 trilyon dolarlık ekonomisi ve 1.8 trilyon dolara yaklaşan ticaret hacmiyle Latin Amerika’yı açmaktadır.
-Türkiye Brezilya’ya, Avrupaya yakınlığını ve aday üyeliğini, Avrasya’daki merkezi konumunu, belli bazı sektörlerdeki ihtisasını katmaktadır.
Brezilya’nın büyük potansiyeli
Türkiye Avrupa’da devam eden krizin etkisiyle kaybettiği pazarları Latin Amerika, Ortadoğu ve Kuzey Afrika ile doldurmaya çalışırken büyük bir ekonomik güç olan Brezilya’yı gözden kaçıramaz. Güç şudur: Brezilya 200 milyona yakın nüfuslu, hızla gelişen, çok zengin bir doğaya sahip, kişi başına milli gelirini 12.600 dolara çıkarmış, büyüme potansiyeli yüzde 5-7 olan bir ülkedir. Ekonomisi 2012 yılında yüzde 3.3 büyüdü. Ekonomik açıdan Brezilya’nın, Rusya, Hindistan ve Çin (BRIC Ülkeleri) ile beraber 2050’li yıllarda dünyanın ekonomik kaderini belirleyecek ülkelerden biri olacağı tahmin ediliyor. Halen dünyanın 6. büyük ekonomisidir ve keşfettiği yeni petrol rezervleri ile petrol devi olması beklenen Brezilya krize rağmen güçlü iç pazarı, istikrarı, dünyanın büyük tedarikçilerinden olması ve çok zengin doğal kaynakları sayesinde BRIC ülkeleri arasında öne çıkmayı başarmıştır.
Ekonomik yapı
Brezilya ekonomisi GSYİH'nin sektörlere göre dağılımı yönünden şu yapısal gelişmeyi veriyor:
2012 2013 2014 2015 2016
Tarım 5.5 5.5 5.4 5.4 5.4
Sanayi 27.4 27.2 27.1 27.0 26.9
Hizmetler 67.1 67.3 67.5 67.5 67.5
Brezilya tarımı
Dünya tarım topraklarının yüzde 22’sine sahiptir. Brezilya şeker, kahve, portakal, alkol, et, tavuk, tütün ihracatında dünya birincisi; soya ve şekerli mamüller ihracatında dünya ikincisi; ananas, mısır, kakao, süt, bira, çikolata ihracatında 3 ila 5’inci durumdadır. Kendine yeterlidir; Brezilya’da yetişmeyen ürünleri ithal etmektedir.
Brezilya sanayisi
Brezilya ileri sanayi ülkelerindendir; temel sanayi sektörleri/ürünleri şöyledir: Lüks turistik gemilerden yarış botlarına ve 300.000 tonluk tankerlere kadar gemi inşası, motorlu araçlar, araba, araç ve kamyon, her tip otobüs, ağır nakliye araçları, arazi araçları, metaller (çelik, alaşımlar ve alüminyum dahil), gıda, havacılık ve uzay (tarımsal ilaçlama uçaklarından, 90 kişilik jet uçaklarına, askeri eğitim ve kargo uçakları Tucano ve uyduları araştıran sesten hızlı AMX’e kadar), bilişim sistemleri (donanım ve yazılım, özellikle bankacılık sistemleri ve bilgisayarlar), oyuncaklar, ofis ve ev eşyaları, ahşap ve ahşap ürünler, mobilya, radar ve uzaktan kumandalı alıcı sistemleri, ilaçlar, eczacılık ürünleri ve her tür tıbbi donanım, inşaat sanayi için gerekli her türlü ürün, tarım araçları ve teknolojisi, iletişim (ses ve veri), kağıt, matbaa malzemeleri, makineler, demiryolu lokomotif ve vagonları ve her türlü önemli sanayi ihtiyaçları için sermaye malları, ağır iş makineleri, donanımı ve teknolojisidir.
Ekonomik istikrarı ve başarısı
Hammadde üreticisi ve ihracatçı bir ülke olarak küresel krizden etkilendi fakat "krize son giren ve ilk çıkan ülke" olma ünvanını da kazandı. Bunda Brezilya’nın büyük ve nispeten dışa kapalı iç pazarının varlığı, 200 milyar doların üzerinde döviz rezervleri ve 2008’de bile çok büyük karlar elde edebilen bankacılık sistemi rol oynadı.
Türkiye ile ticaret
Brezilya Türkiye ihracat politikasında ‘Hedef Ülke’ statüsündedir. 2011 yılında Brezilya'ya ihracatımız yüzde 44 artışla 883.7 milyon dolar, ithalatımız ise yüzde 54 artışla 2 milyar 074 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Türk işadamlarının Brezilya’yı daha iyi tanıyıp, aktif bir şekilde konuya eğilmeleri, ülkeler arasındaki ticaret hacminin artmasında ve Türkiye açısından ekside olan dengenin düzeltilmesinde önemli rol oynayacağı, hükümet görüşüdür.
Brezilya’nın Türkiye’den ithal ettiği ürünlerin yüzde 82’si sanayi, yüzde 18’i tüketim ürünleridir.
Tarım ürünleri ihraç potansiyelimiz
Bir tarım ülkesi olan Brezilya’ya Türkiye’den ihraç potansiyeli olan tarım ve gıda sanayi ürünleri ihracatı sınırlıdır. İhraç potansiyeli olan tarım ürünlerimiz şunlardır: l Zeytinyağı ve zeytin l Şekerli ve çikolatalı mamuller l Tütün l Maya l Makarna l Fındık ve mamulleri l Kuru kayısı l Kuru meyveler l Domates salçası, soya fasulyesi, şeker.
Sanayi ürünleri ihraç potansiyelimiz
Türkiye’nin Brezilya’ya satabileceği sanayi ürünleri şunlardır:
- Oto yedek parçaları
- Traktör yedek parçaları
- Elektrik-elektronik ürünler
- Makine ekipmanı
- Konfeksiyon
- Demir-çelik
- Taşıt araçları
- Araç motorları
- Yakıt-maden ve yan ürünleri
- Plastik ve ürünleri
- Demir-çelik ürünler
- Alüminyum ve ürünleri
- İşlenmiş Doğal Taşlar
- Takım Tezgahları
- Vulkanize edilmiş kauçuktan boru ve hortumlar ve donanımları
- Demir/çelikten cıvata, somun, tavan halkası, vida, perçin, pim vb.
- Etanol Brezilya’da arabalarda kullanılıyor. Etanol ve biyodizel konularında Brezilya ile işbirliği imkanları geniş.
- Medikal ve hastane sektöründe ileri teknolojiler üretiyor; işbirliği alanları mevcut.
- Otomotiv, beyaz eşya, tekstil, tarım, turizm gibi sektörlerde Brezilya işbirliği istiyor.
Değerlendirme
Büyük ekonomiler ilgi ve içeriden incelemeyle keşfedilebilir. Türkiye’nin bulunduğu tarihsel gelişme düzeyinden bir kaç basamak önde olan Brezilya-Türkiye ekonomileri benzeşmektedir. Ticaretin inceliklerini bilenler bu benzerliğin nice büyük imkan ve fırsatlar sunduğunu da bilirler. Brezilya, dış kültürlere önyargısı olmayan sevimli bir ülkedir; pazarı da öyle. Gitmek, görmek, tanımak gerekiyor ve her yıl 50 binden fazla Türk de gidiyor zaten.
Şu hususları da not etmek gerekir: Türkiye-Mercosur ilişkileri sonuçlandığında Brezilya pazarına girme sorunları hafifleyecek. Şimdilik yüksek gümrük vergileri sorunu mevcut.
2014 Dünya futbol şampiyonası Brezilya’da yapılacak. Bu da Türk iş dünyasının ülke pazarını yerinde görüp tanıması bakımından önemli bir fırsat oluşturacak.
MERCOSUR
Güney Amerika ülkelerinin kullandığı en önemli ticaret paktı MERCOSUR (Güney Amerika Ortak Pazarı) üye ülkeler arası ve dış dünya ile olan ticari ilişkileri düzenleyen en kapsamlı serbest ticaret anlaşması. MERCOSUR’ün varlığı dünyanın 3. büyük ekonomik entegrasyonu olarak, Arjantin ve Brezilya gibi ülkelere Avrupa Birliği ve diğer ülkelerle olan ticarette büyük bir ivme kazandırmış durumda.
Türkiye de Avrupalı rakipleri ile yarışta avantaj elde etmek için 2007 yılından beri serpest piyasa akdi oluşturmak için MERCOSUR ile müzakarelere devam ediyor. MERCOSUR’ün Türkiye için önemi; Brezilya’da da yüksek seyreden vergi ve gümrük masraflarını anlaşma çerçevesinde belirleneceği bir serbest ticaret ilişkisi oluşturabilme ve Güney Amerika pazarına girecek Türk yatırımcılara olanak sağlayabilmek.
Brezilya özelinde ise Türkiye ile ülke arasındaki Karma Ekonomik Komisyon Mekanizması ilişkileri arttırmaya yönelik faaliyette bulunuyor.
BREZİLYA’DA FUARLAR
- İnşaat Malzemeleri: Feicon Batimat-2013 (Sao Paulo-Mart/Her Yıl)
- Gıda-İçecek: Fispal Food Service-2013 (Sao Paulo - Haziran/Her Yıl)
- Ambalaj, Paketleme ve Gıda Teknolojileri: Fispal Tecnologia-2013 (Sao Paulo - Haziran/Her Yıl)
- Tekstil: Premiere Vision-2013 (Sao Paulo - Ocak ve Temmuz/Her Yıl)/ Tecnotextil-2013 (Sao Paulo - Nisan/Her Yıl) Tekstil
- Mermer ve Granit: Vitoria Stone Fair-2013 (Vitoria - Şubat/Her Yıl)
- Tarım makineleri, depolama donanımı, paketleme makineleri ve materyalleri, iletişim teknolojileri, güvenlik donanımları: Agrishow (Riberao Preto - Nisan/Her Yıl)
- Otel Ekipmanları: Equipotel (Sao paulo - Mayıs/Her Yıl)
- Medikal teknolojileri: FCE Pharma (Sao Paulo - Mayıs/Her Yıl)
- Deri, deri ürünleri, ayakkabılar: Francal (Sao Paulo - Temmuz/Her Yıl)
- Ev tekstili ürünleri: Textil House Fair South America (Sao Paulo - Ağustos/Her Yıl)
YARARLI ADRESLER
BREZİLYA BÜYÜKELÇİLİĞİ
Adres: Embaixada da Turquia, SES, Av. das Naçoes,Q.805,Lote 23,70.452-900,Asa Sul,Brasilia,BRASIL.
Tel: 00 55 61 3242 18 50- 00 55 61 3244 48 40 00 55 61 3443 81 20
Faks: 00 55 61 3242 14 48
embassy.brasil@mfa.gov.tr
http://brezilya.be.mfa.gov.tr
SAO PAULO BAŞKONSOLOSLUĞU
Adres: Consulado General Da Republica Da Turqia Em Sao Paulo Praça California, 37 Jardim America, SP-Sao Paulo Cep 01436-070 Brasil/Brazil/
Tel: (55) (11)3062.5564 - (55) (11)3062.8210 - (55) (11)3063.0731
consulate.saopaulo@mfa.gov.tr
http://saopaulo.bk.mfa.gov.tr
BREZİLYA EKONOMİK GÖSTERGELER (dolar)
2009 2010 2011 2012
İhracat 152.995.000.000 201.915.000.000 255.356.000.000 258.882.000.000
İthalat 127.705.000.000 181.694.000.000 226.434.000.000 247.689.000.000
Denge 25.290.000.000 20.221.000.000 28.923.000.000 11.193.000.000
GSYİH 1.594.500.000.000 2.087.900.000.000 2.437.800.000.000 2.537.200.000.000
GSYİH artı oranı % -0.7 % 7.5 % 4.0 % 3.3
Kişi başı gelir (dolar) 10.452 11.283 11.867 12.618
Enflasyon oranı % 4.9 % 5.0 % 6.9 % 4.7
İşsizlik oranı % 8.1 % 6.7 % 6.1 % 6.0
Bunlar da ilginizi çekebilir