Mardin sahip olduğu coğrafi konumu, uluslararası transit taşımacılıktaki stratejik konumu, Irak ve Suriye’ye açılan Nusaybin ve Habur sınır kapılarıyla dış ve iç ticaret için, özellikle güncelde tam bir cazibeye bürünüyor. Mardin’in sanayisi yüzde 30 gıda ürünleri, yüzde 12 kimyasal ve kimyasal ürünler, yüzde 19 madencilik, taş ve toprağa dayalı ürünler, yüzde 7 tekstil ve giyim eşyası imalatları gibi bir bileşim gösteriyor.

İl nüfusunun yaklaşık yüzde 42’si kırsal kesimde yaşıyor. Mardin, sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında 74. il konumunda. Kırsalda yaşayan nüfus, tarım ve hayvancılıkla iştigal ediyor. Mardin güven ve huzur ortamının tesis edilmesi ve GAP sulama kanallarının devreye girmesiyle sanayi ve turizm alanında yapılacak yatırımlarla bölgesinin en gelişmiş kenti olmaya aday durumunda.

Mardin Valisi Turhan Ayvaz, Mardin Mazıdağı Fosfat Tesisleri’nin Türkiye ekonomisine yeniden kazandırılması amacıyla özelleştirme sonrası işletmeyi devir alan firmanın sürekli yenilik ve yeni fabrika yatırımları planladığını ve uyguladığını anlatıyor. Ayvaz, 2015 yılına kadar işletmeye alınacak fabrikalarla ithal edilen fosfat ürünleri ve tarımsal gübrelerin önemli bir kısmının bu işletmelerden karşılanacağını belirtiyor. 2012 yılı içerisinde Mardin ilinden 971 bin 677 dolar ihracat yapıldığı bilgisini veren Ayvaz, kentin hedefinin 2023 yılı için 5 milyar dolar ihracat olduğunu kaydediyor.

Vali Turhan Ayvaz, son yıllarda turizm yatırımlarının artması nedeniyle ilin turizm gelirlerinde de önemli oranda artış sağlandığını aktarıyor: “Mardin’de bulunan Kızıltepe ve Nusaybin ovalarından elde edilen tarımsal ürünler, ilin sektörel gelişiminde belirleyici bir faktör olmuştur. Devam eden gıda ürünleri sektörleri yanında tekstil, taş ve toprağa dayalı ürünler, kimyasal ürünler, turizm sektörü ve lojistik sektörleri ön plana çıkmaktadır. Yıllık güneşlenme süresi ve rüzgar ölçüm oranları bu alanda enerji yatırımlarını, Mardin’in kadim tarih ve kültürüyle Unesco’nun ‘Dünya Kültür Mirası’na aday şehir olması, turizm alanında yatırım yapılmasını cazip kılmaktadır. Zengin fosfat yatakları nedeniyle gübre sektörü, taş ve toprağa dayalı ürünlerin (seramik, gaz beton, çimento) imalatı cazibeli alanlardır. Ucuz ve genç işgücü  tekstil yatırımlarında sürekli büyük yatırımcıların ilgi odağı olmuştur.”



Tarih Mardin’de bugündür

Mardin’in geleneksel ekonomik yapısını el sanatlarına dayalı küçük çaplı imalat oluşturur. Ayrıca kent İpek Yolu’na bir düğüm atar. Mardin’e uğramadan Avrupa-Asya geçilemez. Bu da kentte önemli bir ticari kültür yaratmıştır. Vali Turhan Ayvaz, bu kültürün her geçen gün daha da gelişerek daha büyük ve kapsamlı yatırımların yolunu açtığını söylüyor: “İldeki hoşgörü ve güvenlik ortamıyla, sınır ülkelere olan yakınlık ve geçmişinden gelen kadim kültürel derinlik, çevre iller açısından bir çekim gücü oluşturmuştur. İlimizin son Büyükşehir Belediyeler Yasası’nda yapılan değişiklikle büyükşehir belediyeler statasüne kavuşturulması bu çekim gücünü daha da arttıracaktır.”

Vali Turhan Ayvaz, Mardin’in sosyo-kültürel yapısı ve tarihi geçmişi gözönünde bulundurularak kurulan Mardin Artuklu Üniversitesi’nde sosyal bölümler ağırlıklı olmak üzere teknik konularda eğitim veren meslek yüksekokulları bulunduğunu anlatıyor: “Artuklu Üniversitesi’nde 283 öğretim görevlisi ve akademisyen ile 220 idari personel mevcut. Yaklaşık 5 bin öğrenci birinci ve ikinci eğitimde öğretim görüyor. Açılan bölümlerde öğrenim gören öğrencilerle ilde görev yapan kamu personelinin ortak kapasitesi ilin sosyo-ekonomik yapısını olumlu etkiliyor. Konut ve yurt ihtiyacına yönelik artan talep, öğrenci ve gençliğe hitap eden iş sektörlerinde önemli gelişmeleri tetikliyor.”



Vizyon kamu yönetimini dinamikleştiriyor

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın 2012 yılında başlattığı kamu-üniversite-sanayi işbirliği projesi kapsamında 2012 yılı Aralık ayında paydaşlarla ilk toplantılarını gerçekleştirdiklerini anlatan Ayvaz, Türkiye vizyonunun Mardin’e yansımasını şöyle özetliyor: “Gelişen ekonomimiz ve 2023 hedeflerine ulaşmada gösterilen kararlı tutum, biz kamu yöneticilerini de çalışmaya sevk etmektedir. Emek yoğun düşük teknoloji düzeyli imalattan, yüksek düzeyli teknolojiyle katmadeğeri yüksek ürünler imal ederek milli gelirin artışına katkıda bulunmalıyız. Sanayi sektöründeki işletmelerimizden 39 tanesinde Ar-Ge çalışmaları yürütülüyor. Üniversitede sanayi sektörünü ilgilendiren teknik bölümlerin açılmasıyla öğretim görevlileri ve akademisyenlerin öncülüğünde bilimsel Ar-Ge ve inovasyon çalışmaları gerçekleştirilecektir.”



Mardin çok özel bir tarih parantezidir

Mardin ili ve ilçeleri Artuklu uygarlığını bugüne aktaran nadide bir tarihsel mekan değeri taşır. Tarihi yapılar ve mabetlerle Deyrülzafaran Manastırı ve Dara şehir kalıntıları iç ve dış turizmin kente olan ilgisini artırmaktadır. Ayvaz, şehrin son birkaç yıl içinde konaklama kapasitesinin 3 katına çıkarılarak yatak sayısının 3 bin 700’e ulaştığını 2012 yılında gelen yerli turist sayısının 126.693, yabancı turist sayısının 11.380 kişi olduğunu belirtiyor.



Gıda sanayisinin öncülüğü

Mardin’in Kızıltepe ve Nusaybin ovalarından elde edilen tarımsal zenginlik, özellikle gıda sanayisini öncü sanayi sektörü haline getirmiş. İlin sanayileşme konusundaki gidişatına göre gıda, inşaat malzemeleri, turizm nakliye ve lojistik sektörlerinde kümelenme eğiliminin ortaya çıktığına işaret eden Ayvaz, Mardin sanayisinin en önemli sorununun ilgili sektörlerin aradığı yetişmiş teknik ve ara eleman temininde yaşanan sorunlar olduğuna değiniyor: “Bunun dışında geleneksel yöntemlerle devam eden imalat sektörüne uluslararası pazarlara açılmış büyük firmaların bölgeye yalnız ve yerlilerle ortak olarak yatırım yapmayışları, katmadeğeri yüksek ürünlerin imal ve ihracatı önünde engel olarak durmaktadır. Bölgemizde yoğun kaçak elektrik kullanımlarından dolayı meydana gelen voltaj dalgalanmalarından da ilin sanayi sektörü de etkilenmektedir. Hükümetimiz’in Mardin ilini 6. Bölge’ye alması ve yatırımlara sağladığı teşvik ve destekler sayesinde sanayiciler finansal sıkıntılarını aşmakta ve yerli, yabancı rakip firmalarla rekabet edecek pozisyonlarını korumaya çalışmaktadırlar.”

Mardin Organize Sanayi Bölgesi’nin tamamen dolduğunu, 2. Organize Sanayi Bölgesi çalışmalarına başlandığını anlatan Vali Ayvaz, Mardin ilinin büyükşehir statüsüne alınmasıyla devam eden güven ve huzur ortamının Mardin’i turizm ve sanayi yatırımları konusunda cazip kıldığını dile getiriyor: “D.S. İşleri’nin yürüttüğü Gap sulama kanallarının bitmesi, enerji sektöründe yapılan yatırımlarla 2. ve 3. Organize Sanayi Bölgeleri’nin faaliyete geçmesi durumunda ilimiz bölgesinin hem turizm hem de sanayi cenneti halini alacaktır.”

Mardin’in kalkınması için Valilik tarafından DİKA’ca yürütülen faaliyetleri; proje hazırlama, proje uygulama, tanıtım ve yatırım ortamının iyileştirilmesi olarak özetleyen Ayvaz şu bilgileri veriyor: “Yerel ürünlerin katmadeğerli ürünlere dönüştürülmesi ile ilgili olarak TÜBİTAK-MAM-Mardin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü işbirliğiyle bir proje hazırlanmıştır. Mardin Valiliği tarafından yürütülen 2.7 milyon avro bütçeli ‘Techni cal Assistance Fer Sustainable Tourum Develapment in Mardin’ Projesi ihalesi ve teknik takibinde DİKA’dan yararlanılmıştır. Mardin Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü öncülüğünde bağcılık ve meyvecilik, Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nce otel çalışanlarının mesleki eğitimi ve 2012 EMİTT Fuarı’nda Mardin’in tanıtımı başta olmak üzere 25 kuruluşa teknik destek, 5 kamu kuruluşunun sunduğu projelerine mali destek verilerek, Mardin’in kalkınmasına, ulusal ve uluslararası pazarlarda en iyi yeri almasına öncülük edilmektedir.”