Sanayi ve endüstride sürdürülebilirlik; yeşil ve dijital dönüşüm yolculuğu
Sanayi ve endüstride sürdürülebilirlik; yeşil ve dijital dönüşüm yolculuğu
İçeriği Görüntüle

lojistik sektörünün stratejik öneminin daha da arttığını, firmaların bu alanda rekabet avantajı elde etmek için altyapılarını modernize etmeye ve operasyonlarını dijitalleştirmeye yöneldiğini söyledi: “Türkiye, sahip olduğu coğrafi konum ve gelişen lojistik altyapısıyla bu büyümeden önemli ölçüde pay alabilecek potansiyele sahiptir.”
Yılın ilk yarısında Türkiye’deki e-ticaret hacmi 2 trilyon lirayı aşarken, uzmanlar yıl sonunda bunun 5 trilyon liraya ulaşmasının beklendiğini belirtiyor. Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Çevikoğlu, Türkiye’nin e-ticaret ekosisteminin, 2024’te ulaştığı 3 trilyon TL’lik hacim ve 5.91 milyar adet işlem sayısıyla, yalnızca sayısal bir büyümeyi değil, aynı zamanda dijitalleşme temelinde kalıcı bir ekonomik dönüşümü ortaya koyduğunu söyledi. Bu büyümenin bir önceki yıla göre %61.7’lik artışla gerçekleşmiş olmasının, sektörün artık geçici bir ivmeyle değil sürdürülebilir ve derinleşen bir yapıyla geliştiğini gösterdiğini vurgulayan Çevikoğlu, özellikle perakende e-ticaret hacminin %63.7 artışla 1 trilyon 619 milyar TL’ye ulaşmasının, dijital alışverişin tüketici davranışlarındaki belirleyici rolünü pekiştirdiğini dile getirdi.
Çevikoğlu, e-ticaretin Türkiye ekonomisindeki yerinin giderek güçlendiğini aktardı: “2024 itibarıyla e-ticaretin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payı %6.5, genel ticaret içindeki payı ise %19.1 seviyesine yükseldi. Bu veriler, e-ticaretin artık ekonominin merkezinde yer alan yapısal bir bileşen olduğunu gösteriyor. 2025’in ilk yarısı da bu güçlü temel üzerinde oldukça hareketli geçti. Ramazan, Anneler Günü, Babalar Günü ve Kurban Bayramı gibi dönemler, perakende e-ticarette yoğun talep artışına yol açtı. Giyim, elektronik, kişisel bakım ve ev yaşamı kategorileri öne çıkarken, mobil ticaretin yaygınlaşması, hızlı teslimat beklentileri ve kullanıcı deneyimine odaklanan dijital altyapılar, çevrim içi alışverişi her kesim için daha cazip hale getiriyor. Henüz resmi veriler açıklanmadı ama hesaplamalarımıza göre yılın ilk 6 aylık döneminde e-ticaret hacmi 2 trilyon TL'yi aştı, yılın ikinci yarısı e-ticarette büyüme daha fazla oluyor, bu çerçevede 2025 sonunda Türkiye’nin e-ticaret hacminin yaklaşık 5 trilyon TL’ye ulaşmasını bekliyoruz.”
“2025 itibarıyla Türkiye’nin e-ihracat hacminin 8 milyar dolara ulaşması öngörülüyor”: Çevikoğlu, küresel e-ticaret ekosisteminde bugün her 4 gönderiden 1’inin e-ihracat kapsamında gerçekleştiğini, Türkiye’de bu oranın henüz 20 gönderide 1 seviyesinde olduğunu ifade etti. Çevikoğlu, bu çarpıcı farkın, Türkiye'nin e-ihracat alanında sahip olduğu yüksek gelişim potansiyelini açıkça ortaya koyduğuna işaret etti: “Son yıllarda atılan stratejik adımlar, bu potansiyelin somut başarılara dönüşmesini sağlamış, e-ihracatın Türkiye ekonomisindeki etkisi giderek arttı. Başta Ticaret Bakanlığı olmak üzere kamu otoritelerinin sağladığı destek mekanizmaları, sektör paydaşlarının eşgüdüm içinde yürüttüğü çalışmalarla birleşerek önemli bir ivme yarattı. e-ihracatın sürdürülebilir büyümesi için platformların yurt dışı açılımı, lojistik ve gümrük altyapısının güçlendirilmesi, nitelikli insan kaynağının yetiştirilmesi ve global platformlarla dijital entegrasyon süreçlerinin hızlandırılması kritik rol oynuyor. 2025 itibarıyla Türkiye’nin e-ihracat hacminin 8 milyar dolara ulaşması öngörülüyor. Sektördeki dinamizm, hızla artan yatırımlar ve gelişen dijital altyapı göz önüne alındığında bu hedefin aşılması mümkün görünüyor. Bu büyümenin kalıcı ve kapsayıcı olması, kamu-özel sektör işbirliğinin sürekliliğine ve desteklerin etkin kullanımına bağlı.”
Türkiye’nin dijital ticarette kararlılıkla attığı her adımın, küresel rekabette daha güçlü bir konuma ulaşmasını sağlayacağını belirten Çevikoğlu, 2025 hedeflerinin ötesinde, 2028 itibarıyla e-ihracatın toplam ihracat içindeki payını %10’a çıkarma vizyonunun, artık yalnızca bir hedef değil, ulaşılabilir bir gerçeklik olduğunu kaydetti. Çevikoğlu, amaçlarının, Türk ürünlerinin kalitesini ve çeşitliliğini dünya çapında daha geniş kitlelerle buluşturmak ve Türkiye’yi e-ihracat alanında lider ülkelerden biri haline getirmek olduğunu açıkladı.

“Türkiye’de e-ticaret sektörünün gelişimini destekleyici çalışmalar yürütülmeli”
UTİKAD (Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği) Yönetim Kurulu Başkanı Bilgehan Engin, son yıllarda dijitalleşmenin hız kazanması, Pandemi’nin tüketici alışkanlıklarını değiştirmesi ve çevrim içi alışverişin yaygınlaşmasıyla birlikte e-ticaret sektörünün büyüyen alanlardan birine dönüştüğünü söylüyor.
E-ticaret lojistiği sektörünün hem dünya genelinde hem de Türkiye özelinde büyük bir gelişim gösterdiğine dikkat çeken Bilgehan Engin, “E-ticaret hacminin genel ticaret hacmine oranı yıllar içinde özellikle Covid-19’un da etkisiyle ciddi bir artış göstermiştir. 2023 yılında küresel e-ticaret lojistiği pazar büyüklüğü yaklaşık 373 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Önümüzdeki yıllarda sektörün yıllık bileşik büyüme oranının (CAGR) %13 ila %22 arasında olması beklenmektedir” diyor.

Küresel e-ticaret lojistiği pazarı 2032’de 1.9 trilyon dolar büyüklüğe ulaşacak
Bilgehan Engin, bu doğrultuda pazar büyüklüğünün 2030-2032 döneminde 1.5 ila 1.9 trilyon dolar seviyelerine ulaşmasının öngörüldüğünü ifade ediyor: “Türkiye’de e-ticaret sektörü son yıllarda ciddi bir ivme yakalamıştır. 2024 yılı itibariyle Türkiye’nin toplam e-ticaret hacmi 3 trilyon TL’yi aşarak bir önceki yıla göre %61.7 oranında artış göstermiştir. Aynı dönemde perakende e-ticaret hacmi 1.6 trilyon TL’ye ulaşmış, bu da yaklaşık %63.7’lik bir büyümeye karşılık gelmektedir. Dolar bazında bakıldığında, Türkiye'nin e-ticaret hacmi 2019 yılında 23.9 milyar dolarken, 2024 yılında 89.6 milyar dolara yükselmiştir. Bu da beş yıllık dönemde %274’lük bir artışa işaret etmektedir.”
Bilgehan Engin, “T.C. Ticaret Bakanlığı’nın yayınladığı Türkiye’de E-Ticaretin Görünümü Raporu’nda ülkemizde e-ticaret hacmi 2024 yılında bir önceki yıla göre %61.7 artarak 3 trilyon Türk lirasını aştığı, işlem sayısının ise 5 milyar 910 milyon adet olarak gerçekleştiği kaydedilmiştir” diyor. Bilgehan Engin, perakende e-ticaret hacminin 2024 yılında bir önceki yıla göre %63.7 artarak 1 trilyon 619 milyar Türk lirasına ulaşırken; perakende e-ticaret işlem sayısının ise bir önceki yıla göre %10.1 artış göstererek 1 milyar 850 milyon adet olarak gerçekleştiğini bildiriyor: “2019-2024 yılları arasında genel e-ticaret hacminin yıllık bileşik büyüme oranı %85.66’ya ve aynı dönemde perakende e-ticaret hacminin yıllık bileşik büyüme oranı ise %90.82’ye ulaşmıştır.”

Dünyada ve Türkiye’de e-ticaret lojistiği hızla büyüyor
Bilgehan Engin, şunları kaydediyor: “2024-2025 döneminde e-ticaret lojistiği, hem küresel ölçekte hem de Türkiye özelinde hızlı büyümesini sürdürmüştür. Teknolojik dönüşüm, tüketici beklentileri ve dijital ticaretin yaygınlaşmasıyla birlikte, lojistik sektörünün stratejik önemi daha da artmış; firmalar bu alanda rekabet avantajı elde etmek için altyapılarını modernize etmeye ve operasyonlarını dijitalleştirmeye yönelmiştir. Türkiye, sahip olduğu coğrafi konum ve gelişen lojistik altyapısıyla bu büyümeden önemli ölçüde pay alabilecek potansiyele sahiptir. E-ticaretin Türkiye GSYH’si içindeki payı %6,5 seviyesine ulaşmıştır. Türkiye perakende e-ticaret pazarı son beş yılda en hızlı büyüyen pazar konumunda yer almaktadır. 2025 yılında e-ticaret ve e-ihracat sektöründeki sorunlar çözülürse öngörülerin üstünde hacim büyümeye devam edecek. E-ticaret hacminin 2030 yılına kadar toplam dünya ticaretinin %40’ına ulaşacağı öngörülmektedir.

“e-ticaretin tüm ülke sathına yayılması bir zorunluluk”
Bilgehan Engin, Türkiye’nin toplam lojistik ve taşımacılık pazar büyüklüğünün yaklaşık 100 milyar dolar seviyesinde olduğunu aktarıyor: “Türkiye, küresel lojistik hizmet ihracatında %2.5’lik payla dünyada 11. sırada yer almaktadır. Toplam hizmet ihracatının ise yaklaşık %40’ını lojistik sektörü oluşturmaktadır.”
Bilgehan Engin, UTİKAD Mikro Lojistik ve Dijitalleşme Çalışma Grubu’nun da hem e-ticaret hem de e-ihracat sektöründe yaşanan sorunları aylık olarak gerçekleştirilen çalışma grubu toplantılarında mevcut durum, sorunlar ve çözüm önerileri ile fırsatlar ve tehditler olarak değerlendirdiğini paylaşıyor: “Çalışma grubu, sektördeki sorunları gündeme alarak çözüme kavuşmasına da katkı sağlamaktadır. E-ticaret hacminin artması için Türkiye’de uluslararası uçuş yapılan bütün havalimanlarında e-ticaret uygulamalarının hızlandırılması gerekmektedir. Ülkemizde e-ticaret İstanbul Havalimanı’na sıkışmış bir noktada olduğu için bunun tüm ülke sathına yayılması bir zorunluluktur. Türkiye’nin küresel e-ticaret arenasında daha rekabetçi bir konuma gelebilmesi için maliyetlerin düşürülmesi kilit bir faktördür. Yüksek lojistik maliyetleri, özellikle uluslararası gönderilerde, Türkiye merkezli e-ticaret firmalarının rekabet gücünü zayıflatmaktadır.”

“e-ticaretteki büyüme trendi Türkiye’de lojistik altyapı yatırımlarını artırdı”
Bilgehan Engin, “Diğer yandan, e-ticaretteki büyüme trendi doğrultusunda Türkiye’de lojistik altyapı yatırımları artarken; başta İstanbul olmak üzere büyük şehirlerde depo ve dağıtım merkezleri yatırımları hız kazanmıştır. Türkiye’de perakende e-ticaret sektörünün büyümesi, depolama alanında önemli zorlukları ve gelişim alanlarını da ortaya çıkarmaktadır” diye konuşuyor.
Toplantılarda yapılan değerlendirmelerde yer hizmetlerinde ve antrepolarda altyapının yetersiz olduğu, gümrük işlem sürelerinin uzun sürdüğü, mevzuatın e-ticaretin büyümesine mevcut şartlarda uygun olmadığı, Evrensel Posta Hizmet bedelinin hem taşıyıcıdan hem de alt taşıyıcıdan mükerrer olarak alınmasının doğru bulunmadığı görüşlerine varıldığını anlatan Engin, “Geçtiğimiz yıl e-ticaret sektöründeki pazara giriş koşulları ve pazar yapısına ilişkin değerlendirmeler yapılarak konu hakkında Ticaret Bakanlığı ile toplantılar yaptık. Toplantılar sonrası sektörümüzün iş yapış modellerini, ihtiyaçlarını ve atılması gereken adımları Bakanlığımız ile paylaştık. UTİKAD olarak Türkiye’de e-ticaretin önünü açmak için iş birliği içerisinde çalışmalar yürütüyoruz. Bu doğrultuda, İstanbul Havalimanı’nın hava kargo süreçlerinin dijitalleşmesini ve tüm kargo paydaşlarının dijital ortamda buluşmalarını sağlayacak ‘Kargo Paydaş Platformu’nda yer aldık” açıklamasını yaptı.