RPA (Robotic Process Automation) artık sadece maliyetleri düşürmenin değil, aynı zamanda stratejik avantaj sağlamanın da anahtarı olarak görülüyor. RPA’nın geleceği “saf otomasyon” değil, “akıllı otomasyon.” Yapay zekâ, süreç madenciliği, orkestrasyon ve IDP ile birleşen RPA, artık öğrenen, karar veren ve iş akışlarını yöneten dijital ajanlara dönüşüyor.
RPA (Robotic Process Automation) son on yılın en çok konuşulan dönüşüm araçlarından biri haline geldi. Başlangıçta yalnızca tekrarlayan işleri hızlandırmak için kullanılan yazılım robotları, bugün yapay zekâ, süreç madenciliği ve akıllı doküman işleme teknolojileriyle birleşerek yepyeni bir otomasyon çağının kapısını aralıyor.
Özellikle 2020 sonrasında “dijital iş gücü” kavramı daha fazla gündeme geldi. RPA artık sadece maliyetleri düşürmenin değil, aynı zamanda stratejik avantaj sağlamanın da anahtarı olarak görülüyor. Gartner, 2024 yılında RPA yazılım gelirlerinin tüm dünyada toplam 3.8 milyar dolara ulaştığını söyledi. Grand View Research ise 2030’a kadar pazarın 30.85 milyar doları aşacağını öngörüyor. Bu rakamlar aslında tek başına iş dünyasının otomasyona ne kadar “aç” olduğunun bir göstergesi.
RPA günümüzde bankacılıktan sigortaya, telekomdan e-ticarete birçok sektörde gündelik işlerin ayrılmaz bir parçası haline geldi. Bankalar kredi kontrolünde, sigortacılar hasar yönetiminde, telekom şirketleri müşteri hizmetlerinde, perakendeciler ve diğer sektörler ise entegrasyonlar için bu teknolojiyi hızla yaygınlaştırıyor.
Türkiye’de de RPA ve Akıllı Doküman İşleme (IDP) uygulamaları son yıllarda güçlü bir ivme kazandı. Bankacılık ve telekom sektörlerindeki yatırımlar, bu teknolojilerin yalnızca operasyonel verimlilik sağlamadığını, aynı zamanda çalışanların rollerini dönüştürdüğünü de ortaya koyuyor. Yapı Kredi, denetim süreçlerinde RPA’yı yapay zekâ ve doküman işleme teknolojileriyle birleştirerek tüm kredi dosyalarını denetime almayı başardı. Türkiye Finans ise para transferi talimatlarını RPA ve IDP ile entegre ederek yılda yüz bini aşan saatlik iş gücü tasarrufu elde etti. Vodafone Türkiye ise üç yıl gibi kısa bir sürede yüzlerce süreci dijitalleştirdi ve bir milyon saati aşan iş süresini otomatik hale getirdi.
Bu örneklerin ortak noktası, RPA ve IDP’nin artık sadece verimlilik sağlayan bir araç değil, iş yapış biçimlerini yeniden tanımlayan stratejik yatırımlar olmasıdır. Önümüzdeki dönemde bu teknolojilerin üretimden sağlığa, kamu kurumlarından lojistiğe kadar birçok alanda hızla yaygınlaşması bekleniyor.
RPA’nın geleceği “saf otomasyon” değil, “akıllı otomasyon.” Yapay zekâ, süreç madenciliği, orkestrasyon ve IDP ile birleşen RPA, artık öğrenen, karar veren ve iş akışlarını yöneten dijital ajanlara dönüşüyor. Gartner ve IDC bu dönüşümü “agentic automation” olarak tanımlıyor.
Bununla birlikte her fırsat gibi RPA’nın da riskleri var. EY’nin araştırmasına göre, RPA projelerinin %30–50’si başarısız oluyor. Başlıca nedenler yanlış süreç seçimi, değişim yönetimi eksikliği ve yönetişim sorunları. Deloitte ise entegrasyon zorlukları, yetkinlik eksiklikleri ve organizasyonel dirençleri en büyük engeller arasında sıralıyor. Güvenlik ve uyum da kritik konular. RPA botları arka planda çalıştığı için doğru denetlenmezse görünmez riskler ortaya çıkabiliyor. KVKK çerçevesinde kişisel veri işleyen botların mutlaka teknik ve idari tedbirlerle korunması gerekiyor.
Sonuç olarak, RPA hem dünyada hem Türkiye’de güçlü bir yükseliş trendinde. Verimlilik sağlıyor, hız kazandırıyor, çalışanların değerli işlere odaklanmasına yardımcı oluyor. Ancak başarısızlık ve güvenlik göz ardı edilmemeli. RPA’ya tek başına bir teknoloji olarak değil, akıllı otomasyon stratejisinin parçası olarak bakılmalı. Süreçler bilimsel yöntemlerle seçilmeli, KVKK uyumuna dikkat edilmeli, yetkinlikler geliştirilmelidir. En önemlisi ise şirketler bu teknolojiyi dönüşüm yolculuğunun bir adımı olarak görmelidir.
Bana göre Türkiye, doğru stratejilerle bu dönüşümü büyük bir fırsata çevirebilir. Finans ve telekom öncülük etti; sırada kamu ve üretim sektörü var. Yakın gelecekte dijital ajanlar, yani “akıllı yazılım çalışanları,” iş dünyasının en önemli aktörlerinden biri olacak.
Kaynaklar: Gartner (2024) Robotic Process Automation Software Market Forecast / Grand View Research (2024) Robotic Process Automation Market Size, Share & Trends Report, 2024-2030 / IDC (2025) Automation Platforms and Agentic Automation Report / EY (2021) Why RPA Projects Fail / Deloitte (2022) Global Intelligent Automation Survey
